OLAYLAR, SORUMLULAR!!

(Döviz Artışı ve Nedenleri, Sorumluları)

Olumlu, olumsuz, iyi kötü her olayın bir nedeni vardır, nedensiz olay olmaz, hele insana dair olayların nedeni, sorumlusu daha belirgindir… Örneğin sınava gireceksin ne sorulacağı aşağı yukarı bellidir ve biz sınavda sorulacak konulara çalışmaz, öğrenmezsek… Sınav olayın da başarısız olacağımızı biliriz, sorumlusu da dersini çalışmayan bizizdir…

Örnegin, mesleği alanda, mesleğin gerektirdiği bilgileri öğrenmeyen, bilmeyen bir doktorun hastalığı teşhiste, tedavide başarılı olması tesadüflere bağlıdır… Hukuk bilgisi zayıf bir yargıcın, tıp eğitimi aracılığıyla tıp bilgisini iyi almamış doktorun, dini bir eğitimle dini bilgisi zayıf din adamının konusunda alacağı kararlar… Yada karşılaştığı sorunlar, olaylar karşısında ki çözüm önerileri, önlemleri yeterli olmayabilir… Şimdi… Bunu şirket ve ülke yönetim, sorunlarına, taşırsak…

Örnegin, bir ülkede sürekli döviz fiyatları artıyorsa, bunun nedeni ne olabilir? Bir olay var, bir nedeni olmalı değil mi, nedeni bulmak için akıl yürütelim… Önce siyasal açıklamalara bakalım, biz büyük ülkeyiz, bize kimse operasyon yapamaz, dolar, dolsa ne dolmasa ne, hükümete operasyon, altın ekonomisine geçeceğiz,  o, şu, bu her kafadan bir ses ama asıl neden ne, sorumlu kim, üzerine kimse konuşmaz… Yada konuşamaz… Neden ne olabilir ki, döviz fiyatlarının yükselmesi olayı olmuştur? Akıl derki!!! Bir ürünün fiyatı ucuzluyorsa, çok üretilen, piyasada çok olan, maliyeti düşük bir ürün olabilir… Ürünün fiyatı artıyorsa piyasada yeteri kadar ürün yok, ya da karaborsacılar türemiş olabilir… Dönelim dövize, piyasada çoksa döviz fiyatı düşer, piyasa da azsa döviz fiyatları artar, karaborsacılar spekülatörler piyasayla oynuyorlar da olabilir, piyasa önlem alınmamış buna açık hale gelmiş demektir… Bunların yaşandığı ülke ve toplumda, ekonomiden sorumlu bakanlar, hükümetler, bürokratlar vardır, değil mi? Olaylar karşısında daha olay olmadan önlemler alırlar, olay olmadan alınan önlemle, olay olurken alınan önlem ve olayın verdiği zarar aynı değildir… Hangi olay olursa olsun, bir oluşma dönemi vardır, başlangıcı, sonra olayın yaşandığı an vardır, birde olayın sonuçları vardır… Dövizden devam edeceksek…

Döviz neden artar, döviz; Ülkeler arası ödemelerde kullanılabilecek para, çek, poliçe vs. her türlü ödeme aracının yanı sıra genellikle yabancı ülke parasıdır… Biz başka toplumlarla ticaret yaparken döviz kullanırız, bu kullanım esnasında, alışveriş de sürekli mal alan taraf olursak, mal aldığımız tarafın parasına ihtiyaç duyarız… Bu ihtiyacımızı başka ülkenin parasını basarak karşılayamayacağımıza göre… O zaman borç alırız, 3-5 yıl derken 15-20 yıl bu sürer giderse… Her sene ortalama 30 milyar dolar acık verirsek, daha fazla veriyoruz, 10 yılda eder 300 milyar dolar… Bizim şuanda dış borcumuz 450 milyar dolar… Bizi izleyen yabancı piyasa uzmanları, finans çevreleri bize borç vermekte isteksiz davranırlar… Bunun da bir nedeni vardır, bu neden aşırı borçlanmış olmamızdır ve gelirimizle borçlarımızı karşılaştırdığımızda borçların çok fazla, gelirimizin çok az oluşudur… Bu durumu analiz eden yabancılar, derecelendirme kuruluşları süreklide borca ihtiyaç duyduğumuzu görürler… Bize borç vermeyenler siyasi davranabilirler mi? Evet… Ama biz önce ekonomik olarak olayı anlayalım sonra, siyasal ve karaborsa faktörü üzerinde duralım…

Ekonomi, girdi, üretim, maliyet, paylaşım, tüketim ilişkisidir dersek… Biz son 20 yılda sürekli dış ticaret açığı veriyorsak, bakın biz veriyorsak, bizim ekonomimizden sorumlu olanlar bu ticaret açığına uzun yıllardır göz yumuyorsa, dış ticaret açığını azaltacak önlemler almıyor, hatta gümrük duvarlarını yıkıyor, vergilerini düşürüyorlarsa… Artan döviz fiyatlarından kim sorumludur?  Buna izin veren siyasal ve bürokratik ekonomi yönetimidir… Karaborsacılar olabilir mi, onlar bizim zafiyetlerimizi kullanarak para kazananalardır… Siyasal tavırlar olabilir mi, bize bu kadar borç verenler bir müddet sonra bize siyasal müdahalelerde de bulunmaya başlarlar… Bizim zafiyetimiz de uzun yıllardır süren dış ticaret zararlarını görmememizdir, göremememizdir.. O zaman…

Olayın neden olduğu sorun, döviz fiyatlarının aşırı yükselmesi ve bize bir maliyetinin, zararının olması, sorumlu ise önlem almayan hükümet ve bürokratların olduğudur… Neden ise dış ticarette sürekli mal alıcı oluşumuz ve kullandığımız paranın bizde az oluşudur… Son olarak…

Olaylar, nedenlere, nedenler ise bize bağlıdır.. Biz nedenleri, akıl, bilgi, düşünce aracılığıyla önlemlerle, cabalarla, çalışmalarla başarılı olur lehimize, tersi durumda ise başarısız olur aleyhimize gerçekleştiririz… Lehimize gerçekleştirmek dileğiyle… Selam ve Sevgilerimle…

Hüseyin Benek – 26.5.18 --- vatandasfikri.com