TARIM TEKNOLOJİLERİNİN ÜRETİME ETKİLERİ

Hollanda Türkiye Karşılaştırması ve Alabileceğimiz Dersler! Teknoloji Tarımda Ne İşe Yarar?

Bunu görmek için tarımda teknolojiyi en iyi kullanan, artık klasik teknolojileri aşmış, ileri teknoloji de, hatta dijital teknoloji de öncü ülke Hollanda’ya bakmamız gerekir… Bunu yaparken sadece tarım üzerinden bakmak yerine biraz da makro ekonomi üzerinden bakmamız gerekiyor ki… Sağlıklı bilgilere dayalı kıyas, analiz, düşüncemiz olsun ki ona göre önlemler alabilelim… Bakalım tarım öncelikli olmak kaydıyla iki ülkenin ekonomik durumları nasıl?

• Söz konusu ülke Hollanda, 2000 yılında belirlediği hedeflerile, tarım üretiminde  %50 daha az kaynak kullanarak %200 daha fazla ürün elde etmeyi başarmış görünüyor…  

• Bu ülke yüzölçümünün yarısını tarım için kullanılmakta olduğu görüyoruz…

• Hollanda domates üretiminde dünya birinci olmasının yanı sıra enerji, sanayi, finans, hizmet sektörleriyle, 50 bin dolarlık milli geliriyle, dünyanın zengin toplumları arasında yer almaktadır… Şimdi yıllar itibarıyla iki ülke dünya ekonomisinde ki sıralamalarına bakalım mı? 2000 yılında iki ülkenin durumu, Hollanda 14 Ülkemiz Türkiye 17, Aradan 17 yıl geçiyor2017 yılına geldiğimizde ise Türkiye 17’ci, Hollanda 18’inci ekonomi olduğunu görüyoruz… 2018 yılında bizle Hollanda yer değiştiriyor Hollanda 17, biz Türkiye 18’inci sırada yer aldıklarını görüyoruz… 2019 yılında ise sıralama bizim aleyhimize değişiyor Hollanda 17’ci sırada olmaya devam ederken bizim ülkemiz Türkiye’nin 20’ci sırada olduğunu görüyoruz…

• Hollanda’nın 20 katı büyüklüğündeki ülkemizle kıyaslandığımız da Hollanda'nın 2016 yılındaki tarım ihracatı rekor kırarak 85 milyar Euro olduğunu. Türkiye 2016 yılında 17.1 milyar Euro’luk tarım ürünü ihraç ettiğini görüyor ve bizle şöyle bir kıyas yapıyoruz… Hollanda'nın yüz ölçümü Konya'dan sadece 3 bin kilometrekare daha büyük olduğunu, nüfusunun 17 milyon, bizim ise 80 milyon olduğunu düşünerek tarımsal alanda nasıl atıl bir kapasitemizin olduğunu göreiliriz…

Ülkenin Yarısı Ekili Alan

Gökyüzünden bakıldığında, yoğun yerleşimli ve nüfuslu Hollanda’da ekilmemiş hiçbir yer yok. Binalar bittiğinde hemen tarlalar, seralar başlıyor. Ülkenin yarısı tarım ve çiçekçilik için kullanılıyor. Yükseklerden bakıldığında dev aynaları andıran seraların bazıları olağanüstü büyüklükte olduğu bilgileri var… Kuzey kutbu sınırından sadece 1500 km uzaklıkta bir coğrafyada bulunan bu iklim kontrollü seralarda yeryüzünün en çok ihraç edilen domatesleri yetiştiriliyor. Hollanda, Domates, patates ve soğan üretiminde de dünya birincisi. Daha da önemlisi, dünyadaki tohum ticaretinin üçte biriden fazlasının kaynağı da Hollanda olduğu görülüyor…

Hollanda’da, örneğin patates üretimi, sürücüsüz traktörler ve toprağın kimyasını, nemini ve bitki besleyiciliğini ölçen drone’lar ile yapılıyor. Neredeyse her patatesin büyümesi ayrı ayrı izleniyor ve gerekli su ile besin maddeleri optimal biçimde ayarlanarak dünya ortalamasının iki katından fazla verime ulaşılıyor. Üstelik bu sonuca, 2000 yılında belirlenen ‘Tarımda yarı yarıya az girdi kullanılarak iki kat fazla ürün alınacak!’ stratejisi çerçevesinde, %90 daha az su harcayarak hedeflerine vardıklarını görüyoruz…

Bu Başarının Arkasın da Ne var?

Akdemiyle reel sektörün işbirliği var, örneğin tarım da bu kadar gelişmeyi “Wageningen üniversitesi” tarım işletmeleri işbirliğiyle bu başarıya ulaşıldığı görülüyor… Bizim ziraat fakültelerimiz, sektörel uzmanlığı olan üniversitelerimiz, tarım ve tarımı destekleyen tarım teknolojisi üreten firmalarımız, bakanlık ve diğer kurumlarımız, bölge,  tarla ve ürün odaklı, bilimsel çalışmalara dayalı olarak üretime geçmeliyiz…

Wageningen üniversitesi araştırma merkezi (WUR). Dünyanın en birinci sıradaki tarım araştırma merkezi olarak kabul edilen WUR… Çok sayıdaki yenilikçi tarım teknolojisi şirketi ve deneysel çiftlik ağı olan Gıda Vadisi (Food Valley) ağının merkezinde bulunuyor. Bu işbirliği yönteminin ABD’nin meşhur Silikon Vadisi’ni hatırlatması , silikon Vadisindeki Üniversite-Endüstri işbirliğinin simgesi Stanford üniversitesinin karşılığı Hollanda’da Wageningen üniversitesi ile  tarım sektörü işbirliğini gösterebiliriz….

Bu üniversitenin Bitki Bilimleri grubu yöneticisi, bitki hastalıkları uzmanı olan Prof. Ernst van den Ende, aynı zamanda dokuz endüstriyel işbirliği projesinin de sorumlusu olduğunu görülüyor…  Kendisi, bizi bekleyen dev sorunları ancak konusunda uzman üniversite, o konuda faaliyet gösteren sektörün işbirliği ile çözebiliriz diyor ve ekliyor…  Dev sorunların başında ne mi geliyor, diye soru soruyor ve şu cevabı veriyor… Dünyamız, gelecek 40 yıl içerisinde 10 milyara ulaşacak nüfusunu besleyebilmek için, geçtiğimiz 8000 yılda tüm çiftçilerin yetiştirdiğinden daha fazla gıda ürünü yetiştirmek, üretmek zorunda olduğu düşülüyor, tahmin ediliyor..  Eğer tarımda çok büyük bir verimlilik artışına neden olacak yöntemler, tohum ıslahları yapmaz… Buna ilave olarak da su ve fosil yakıt kullanımını azaltamazsak bir milyardan fazla insan açlıkla karşı karşıya kalacaktır… Bunun için Hollanda çalışıyor….

Wageningen üniversitesi, Tarım Araştırma Merkezi WUR, 6 kıtada ve 140 ülkenin yönetimi ve üniversiteleri ile birlikte yürüttüğü binlerce proje ile bu sorunu çözme konusunda iyimser ve umutlu. İşte birkaç örnek: Afrikada’ki kuraklığa karşı, topraktaki bakterileri kullanarak kendi gübresini oluşturan bitkiler yetiştirmek, hayvan yemi olarak yetiştirilen bitkiler yerine onlardan 150 kat daha fazla verim sağlayan çekirge üretmek, seralardaki hassas iklim kontrolüne ek olarak sürekli değişen LED aydınlatma ile mahsul verimini daha da arttırmak... Gibi gelecekte insanlığı besleyebilecek kadar gıda üretimine destek olacak bilgi ve yöntemler, teknik, teknoloji üretme için çalışmalar hızla devam ediyor… Gelecekte İklim değişikliğine dayalı olarak yaşanacak kuraklıkta da aynı şekilde üretime devam edebilmek içinde araştırma, geliştirme ve bunlara dayalı yöntemlerle sürdürülebilir tarım için de çalışmalar yapıldığını görüyor…

Yukardakilere Ek Olarak, Sürdürülebilir Tarım Konusunda da Şu Çalışmalara Tanık Oluyoruz.

Hollanda’da hydroponic adı verilen, topraksız, yani bitkilerin köklerinin besleyici maddeler içeren suda yüzdüğü tarım da çok yaygın.. Seralarda, bu yöntemle, yükseklikleri 6 metreye ulaşan tam 15 ayrı çeşit domates yetiştiriliyor, bir çok üründe  birim başına en çok ürün alan ülkelerden biri Hollanda..  Çiftlikler, yenilenebilir enerjilerini ve gübrelerini, hatta ambalaj malzemelerini kendileri üretiyorlar. Sulama için ise toplanan yağmur suyu yeterli oluyor. Seralara girebilen zararlı böcekler ise, kimyasallar yerine, domateslere zarar vermeyen ama bu böcekleri yiyen akaryen böceklerle yok ediliyor. Hem ürün kalitesi yüksek, hem verimli tarım işletmeleriyle gelecekte tarımda öncü olacağı anlaşılıyor… Tohum konusunda da tarım sektörünü destekleyecek alt yapılarını kurmuşlar…

Tohum Islahında İse Yöntemleri

GDO’lu tohum yerine moleküler ıslah yöntemiyle Islah edilen tohumlarla her geçen gün birim ve alan başına yüksek verimler almaya devam ediyorlar daha da bu konuda planları var… Kendi ihtiyacını aşan bir tohum üretimi var ve Hollanda, 2016 da 1.7 milyar doları bulan tohum ihracatı ile bu alanda da dünya liderlerinden. Ama bu tohumların içerisinde tek bir GDO (Genetiği Değiştirilmiş Organizma) ürünü yok.

Klasik bir yöntem olan ‘Moleküler Islah’ (Molecular Breeding) alanındaki son gelişmeler sayesinde ise, kontrollü doğal seçim uygulanarak, bir bitki türünün istenen özelliklere sahip olması sağlanabiliyor. Hollanda’da türü ıslah edilmiş yüksek verimli ve hastalıklara dayanıklı tohumlara bir örnek: Rijk Zwaan serasında üretilen tek bir domates tohumu tam 75 kg domates vermekte ve gelecekte insanlığın beslenme sorununu bu tür tohumlarla aşabilmeyi planlamaktadırlar… Son Olarak, toprak analiziylede verim artışı sağlayacak bir yöntemden bahsedelim…

Hollandalılar,  geliştirdikleri bir cihazla, toprağın pH’ı, organik madde içeriği ve bazı diğer özelliklerini ölçerek, akıllı bir cep telefonu aracılığı ile merkezdeki bir veri tabanına ileterek. On dakikadan az bir sürede ise bu toprak için hangi maddeler gerekli, hangi besleyiciler ve gübreler verilirse söz konusu bitki için en yüksek besleme gerçekleştirilebilir, cevabını bu cihaz vermektedir.. Böylece, beslenmeye, dayalı ürün kayıplarının da önüne geçilmiş olunmaktadır…

Öte yandan Hollanda ülkemize, 2002-2019 döneminde ülkemize 25 milyar 402 milyon Dolar doğrudan yatırım yapan ve yapmaya devam ederek 2019’da da en çok yatırım yapan ülke sıfatını korumaya devam etmektedir… Hollanda, Türkiye Kıyaslamasından Ülkemiz için Çıkarılacak Dersler çıkararak, İşbirlikleri geliştirerek her alanda daha verimli bir tarım, sanayi, teknoloji üretimi için seferberlik  ilanıyla çalışmak dileğiyle… Selam ve Saygılarımla…

Hüseyin  Benek – vatandasfikri.com – 1.1.2021

Kaynaklar

1* Erdal Musoğlu  - https://www.herkesebilimteknoloji.com/yazarlar/erdal-musoglu/yuksek-teknolojili-tariminin-lider-ulkesi-hollanda

2* http://www.mfa.gov.tr/hollanda-ekonomisi.tr.mfa

4* https://tr.wikipedia.org/wiki/Hollanda_ekonomisi

5* https://www.birgun.net/haber/17-milyon-nufuslu-hollanda-gucunu-nereden-aliyor-150735

6* https://www.hurriyet.com.tr/galeri-2019un-en-guclu-ulkeleri-aciklandi-bakin-turkiye-kacinci-sirada-41094469

7* https://t24.com.tr/haber/mahfi-egilmez-anlatti-turkiye-dunyanin-kacinci-buyuk-ekonomisi,816429

8* https://www.sozcu.com.tr/2017/ekonomi/hollanda-tarim-urunu-ihracatinda-rekor-kirdi-1635420/#:~:text=Hollanda'n%C4%B1n%20tar%C4%B1m%20ve%20g%C4%B1da,ihracat%C4%B1%209%20milyar%20euro%20oldu.