EV(AİLE) ANAYASASI - 2

EKONOMİK BÖLÜM

Bu bölümde ekonomiden ve ekonomik sorunların kaynaklarından bahsedegiz, ekonomik sorunların kayangı tasarruf eksikli, aşırı tüketim, gelir ve gider dengesini sağlayacak muhesebe tutmama alışkanlığı ve aile fertlerinin aile gelrini düşünmeden harcama yapma alışkanlıklarıdır. Bunları aşabilmek için bu bölümü hazırlamaya çalıştım sizde bu bölümden yrarlanarak kendi ekonomik aile düzeninizi kurabilirsiniz.

Ekonomik sıkıntılar birçok sorunun da tetikleyicisi olduğunu hepimiz yaşamlarımızdan biliriz. Bu nedenledir ki ekonomik sorunların çıkmaması için ekonomik kurallarımız da olmalı ki kim nerede ne kadar harcayacagını bilerek hareket etsin. Bazı alileler de, ister büyükler, ister gençler ve çocuklar aile bütcesinini iflasa sürükleyecek kadar harcamalar yaptıklarını, kendi istekleri nedeniyle aileye zor durumlar yaşattıklarına tanık olmaktayız. Bu tanıklıklardan edindiğim ve kendi ailem de yaşadıklarımdan yola çıkarak sorunun nedeninin bu safurgan kişileri durduracak bir yaptırım mekanizmasının olmamasıdır. İster devletlerin, ister ailelerin bu durumu engelleyecek bir mekanizma kurmaları gerekmektedir. Devletler aileler için ekonomik ve sosyal danışmanlık hizmeti verebilir. Aşırı harcama da bulunanların elin den harcama yetkisi alınarak daha makul harcama yapan aile fertlerine harcama yetkisi devredilebilir. Böylece aileleri zarara uğraması engellenmiş olur. Ayrıca aile meclislerinin denetimi gerekli görülmesi halin de bu alanda da işletilebilir. İki aile mecilisi olması bunlardan birinin daha genel bir meclis olup ailede gecimsizlige dayalı sorunlara müdahale veya danışmanlık yapması önerilir. İkinci meslic ise ailenin için de aile fertlerinin uzmanlıklarına göre düşüncelerinin alınması şeklin de yapılabilir. Böylece daha sağlıklı ve mutlu işleyen bir aile düzenin olacagı umut ediyorum.

Yaşamak mutlu yaşamk hepimiz istegidir, bunun içindir ki hem sosyal hem de ekonomik dengelerimizi muhafaza etmemiz gerekir, dilerim siz muhafaza edenlerden olursunuz dilegiyle hep beraber ekonomik kurallarımızı belirlemeye çalışalım…

Ailede ekonomik paylaşım

Aileleri ikiye ayıralım biri sabit gelirli aileler digeri de gelirin mevsimsel veya durumsal olarak degiştigi aileler diye.

Sabit gelirli aileler de durum kolay geliri fert başına bölersiniz fert başına harcama kapasitesi ortaya çıkar. Ama bunu yapmadan önce başka bir şey daha yapmak lazımdır. Bu da sabit ödemelerin düşülmesidir.

Önce sabit gelirli aileleri degerlendirelim ne dersiniz. Örnegin 4 kişilik bir aile var, bu aile kira vermiyor 2000 lira da geliri var. Önce evin ortak harcamaları için bir kişi, tasarruf için de bir kişi aile fertlerine eklenir ve 2000 lira 6’ya bölünür. Böylece fertlerin kişisel harcaması belirlenmiş olur, bu aile de kişi 333 lira harcayabilir. Aileye ekonomik olarak katkı sunan fertlerin harcama kapasitesi sundukları katkının %20 kadar artırılır.

Yalnız bu kural aileyi düğünler de ve dernekler de temsil edenleri dikkate alarak bunun için oluşturulacak fonlardan yararlanılır. Bu fona genel aile gelirinden %2-3 para ayrılır.

Tatiller için de herkes kişisel olarak tasarruf yapar ve tatil bütcesi yapılır. Bu paylaşım yapılırken kira verenler ve sabit taksitler ödeyenler kirayı ve bu ödemeleri düştükten sonra yaparlar. Tasarrufun nasıl degerlendirilecegi ise ekonomi bilgisi yüksek fertlerin önerilerine göre karara bağlanır.

Aile gelirleri esnek olan ailelere gelin ce ise durum daha önce ki sene elde edilen gelirin 12’ye bölünerek ay bazında gelirin tespitiyle yukarda ki yöntem uygulanabilir.

Zengin aile ferlerin de ise durum biraz degişir, onlarda fert başına harcama aile şirletinde ki ortalama bir yöneticiye verilen maaşı aşmayacak şekil de olması önerilir. Bu tür aileleri ise degerlendirirken 5000 ila 50,000 arası geliri olanlar ile 50,000 ila 100,000 lira geliri olanları ise farklı degerlendirmek icap eder. 5000 lira geliri olanlar normal sabit gelirli ailelerin uyguladığı sistemi, 50,000 lira geliri olanlar ise, işçilerine verdiği maaş kadar fertlerine harcama kapasitesi sunarlarsa ailede savurganlık önlenmiş olur. 100 ve üzeri aylık gelri olanlar ise en alt gelir grubu 100,000 lira olanlar ortalma yönetici maaşı, daha yukarlar da gelri olanlar ise üst düzey yönetici maaşı seviyesin de aile fertlerine harcama imkanı sunmaları önerilir.  

Aile bütcesi

Aileler de bir bütce olmalı ki gelir ve gider belli olsun ve bu gelir gider dengesi üzerine kazanma ve harcama oluşturulsun ki ailelerimizin yaşadığı ekonomik sorunlar yaşanmasın.

Gelirimiz asgari üçret de olabilir, daha yukarısında da ama gelri ve gideri dengelemezsek sürekli ekonomik sorun yaşarız. Ekonomik sorunlar da sadece ekonomik sorun olarak kalmaz aileyi her acıdan etkiler. Bu nedenledir ki gelirimizi yükseltmeden harcamalarımızı yükseltmememiz gerekir. Aylık bin lira geliri olan her ay 1200 lira harcarsa 5 ay sonra bir maaş 10 ay sonra da iki maaşa yakın acık verecektir ki bu bizim bütcemizi iyi yapmadığımzı gösterir.

Olaganüstü durumlar için ise gelirimizin %2-3 ünü ayıralım ve aileler genelde olaganüstü durumlarla yaşamları boyunca 2 veya 3 defa karşılaşırlar ki 5 yıl üst üste ayırdığınız olaganüstü durumlar için para sizin elinizi bu olaydan kurtarma da güçlendirecektir.

Kısacası aile bütcesi ister bir muhasebe titizligi ile ister kafanıza yazarak oluşturulmalı ve harcamalarınızı gelirinize göre yapmanız önerilir.

Bunun için de tasarruf etmek gerekir, tasarruf nasıl yapılır sorusu üzerine biraz düşünecek olursak şunları bulabiliriz.

Ev de Tasarruf

İşte Evinizin Tasarruf Paketi

Elektrik ve doğalgaza yapılan son zamlar, tüketim üzerinden alınan vergiler faturaları şişirmektedir. Bunun için her alan da tasarruf gerekmektedir. Tasarrufla hem aile bütçesine hem de ekonomiye ciddi katkı yapılabilir. Basit önlemler sayesinde aylık 300 - 400 TL’yi bulan elektrik, su ve doğalgaz faturası 200 liraya düşebilir. TİÖV’na göre, ülkede yılda 214 milyon liralık kaynak israf ediliyor. Türkiye’nin 2007 yılı gayri safi yurtiçi hasılası 856 milyar YTL. Buna göre milli gelirin dörtte biri israf oluyor. Herkesin alabileceği basit tedbirlerle bu tutarın yarısı bile kurtarılabilse aile ve ülke ekonomisi için ciddi bir kaynak desteği sağlanmış olacak. Bu ise ciddi tasarruf politikalarıyla mümkündür.

Mutfak da Tasarruf

1- Ekmek ülkemiz de genel olarak en çok israf edilen gıdalar arasın da gelmektedir, bunun için öncelikle ihtiyacımız kadar almalı sonra da dilimleyerek tüketmeli, tükememediklerimizi ise derin dondurucu da saklıyız.

Yılda 10 milyona yakın ekmeğin israf edildiği varsayılıyor, öte yandan ekmek bayatlasa bile birçok yemekte kullanılabilir. Bayat ekmekle yapılabilecek bazı yemek ve tatlılar: Ekmek kavurması, yalancı paça, ekmekli omlet, ekmek karıştırması, yumurtalı ekmek ası, ekmekli ezme, bayat ekmek köftesi, ekmek pizzası, papara, tirit, dilim kayganası, sarımsaklı ekmek, bayat ekmek kanepesi, tutmaç, bayat ekmek tatlısı.

 Hiç yenmeyecek durumdaki bayat ekmeği ise  dünya nimetlerin de dünyada ki her canlının hakkı vardır düşüncesiyle ıslatarak kuşlara ve sokak hayvanlarına verebiliriz.

Satılamayan ekmekler ise, fırınlarda, galeta unu, kurutulmuş ekmek içi gibi başka gıda maddelerinin üretiminde kullanılmalı.

2- Donmuş gıdalar, oda sıcaklığında çözdürülmeli. Mikrodalga fırınların iç yüzeyi sürekli temiz tutulmalı. Yemek ısıtmadamümkün olduğunca mikrodalga fırın kullanılmalı (yüzde 60-65 tasarruf sağlar).

3- İlk başta açılan güçlü pişirme ateşi, kaynamadan sonra kısılarak yemegin kıvamın da pişmesinin yanı sıra gazdan da tasarruf sağlanmalıdır. Unutulmamalıdır ki ülkemiz enerji fakiri bir ülkedir neredeyse enerjisinin %75-80’ini ithal etmektedir. Her özensiz enerji sarfiyatı ülkemizin ve dolayısıyla ailemizin refah seviyesinin düşmesi demektir. Ayrıca her yanan şey bizim için zaruri ihtiyacımız olan oksijeni yakmak da ve karbondioksit üretmektedir. Karbondioksidin ise dünyada oranı arttıkca dünyanın dengesi bozulmaktadır.

4- Sebze ve patates haşlamada az su kullanıp, düdüklü tencere tercih edilmeli (yüzde 70 tasarruf). Yemek pişerken tencere ve tavaların kapakları iyi kapatılmalı (yüzde 60 buhar enerjisinden faydalanmak mümkün). Tencerenin çapı, ocaktan büyük olmalı. Düz tencere seçilmeli. Büyük kaplarda pişirme işlemi gazlı ocaklarda, küçüklerde ise elektrikli ocaklarda yapılmalı..

5- Küçük tepsilerdeki yiyecekler büyük fırınlarda pişirilmemeli, mümkünse elektrikli fırınlarda turbo sistemi tercih edilmeli

6-  Yemek pişirirken tencere kontrol amaçlı sık sık açılmamalı (enerji kaybı olur). Öte yandan pişirme işlemi bitmeden ocağı kapatıp son birkaç dakika için enerji kullanmadan pişirim süreci devam edebilir.

Elektrikli ev aletlerinde tasarruf için bazı öneriler

Çamaşır makinesi: Öncelikle makinenin kapasitesi 6 kiloysa 6 kilo 7 kiloysa 7 kilo camaşırla yıkamaya özen gösterin.  Çamaşırları yeterince kirlenmeden kirli sepetine atmayın. Yıkamayı ılık suyla, durulamayı soğuk suyla yapmaya özen göstererek, yıkama programlarını çamaşırların durumuna göre seçerek tam kapasite ile çalıştırmaya özen göstermeliyiz. Kurutma da ise kurutma makinesi yerine açık hava da güneşten yararlanarak kurutulmalıyız. Ön yıkamayı ise mümkün olduğu kadar kullanmamalıyız.

Bilgisayar

Bilgisayaları oyun makinesine cevirmeye başladık, öncelikle bu alışkanlığımızdan vaz geçmeli vaz gecemiyorsak ise bilgisayarları oyun için çok az kullanmaya özen göstermeliyiz. Çalışma ve bilgilenme maksatlı kullanmalı, kullanmadığımız da ise mutlaka fişini çekilmeliyiz. Bilgisayar, işlem yaparken ortalama 150 vat, işlem yapmazken 25-30 vat, kapalı olmasına karsın fisi çekilmediği durumda ise 5 vat elektrik harcar, bunlar uzun vade de ise ciddi enerji kayıplarına yol açar.

Saç kurutma makinesi

Saç kurutma makinelerinin yüksek güçte olanlarını kullanmak elektrik tüketimini artırır. 1800 vatlık saç kurutma makineleri yerine daha düşük enerji tüketenleri tercih edilmeli. Dışarı çıkmayacaksak ise oda sıcaklığın da saçlarımızı kurutmalıyız.

Televizyon

Küçük ekranlı olanlar tercih edilmeli, ses düzeyi düşük tutulmalı, bu elektronik araçlar kullanılmadığı zaman mutlaka düğmesinden kapatılmalıdır.

Ütü

Öncelikle dış giysiler ütülenmedir, zaman zaman karşılaşıyoruz corap ve atlet hatta kilota varıncaya kadar ütüleyenlere tanık oluyoruz. Bunlar düşünülmeden yapılan hareketlerdir. Ütüleme yaparken öncelikle giysilerin nemli olmasına dikkat edilmelidir.  Bunu tam kurumadan yapabilirsiniz. Kırışıkları kuruyarak sertleşmiş bir gömleğin veya pantolonun ütülenmesi daha çok enerji ve buhar tüketimine, neden olacaktır. Ayrıca ütüyü fişten çektikten sonra da bir müdtdet sıcak kalacagı için bu sıcaklıkla son giysi ütülenmelidir. Harcamadığımız her enerji bize az veya çok para katkısı sunarken bana göre paradan daha önemli olan oksijenin yanması engellendiği için de doga daki bütün canlılarla birlikte bize katkı sunmaktadır.

Su Tasarrufu

Gelecekte insanlığın karşılaşacağı üç sorun konusun da bilim insanları sürekli uyarıyor, 1- Temiz su, 2- Gıda 3- Enerji  darbogazı bu sorunlarla biz de karşılaşacagımıza göre toplum olarak şimdiden önlem almaya başlamalıyız. Öncelikle sularımızı kimyasallar kirletmemeli, onlara gözümüz gibi bakmalıyız. Sonra da  tasarruflu davranmalıyız, tasarufla her evde yılda 150 ton suyu kurtarmak mümkün olduğunu görüyoruz.

Bazı Tasarruf Önerileri

1- Sebze ve meyveleri akan su yerine su dolu kapta temizlememiz halin de  18 ton daha az su harcanır.

2-  Bulaşıkları elde yıkamak yerine, bulaşık makinesin de yıkamamız durumun da ise 40 ton suyun kirlenmesini engellemiş olruz.

3- Diş fırçalama ve tıraş olurken suyu akıtmak yerine, musluğu kapatmamız halin de ise  48 ton suyun kanala gitmesini engellmiş oluruz.

4-Ayarlanabilir duş baslığı kullanmak ve duş süresini 3-5 dakika kısaltmamız halin de ise 50-60 ton su tasarrufu yapabiliriz.

5- Tuvalet sifonlarının içinde ki su oranlarını ayarlayarak, baslara luzumu kadar basarak yıl için de 50 tona yakın su tasarrufu yapabiliriz.

6- Çamaşır makinesini gereksiz kullanımı, hem elektirik israfına neden olmakta, hem de tam çamaşır kapasitesinin altın da çalıştırmak su zayine neden olmaktadır, bunun için tam kapasite olarak çalıştırmamız halin de 10 tona yakın tasarruf sağlayabiliriz.

Dogal Gaz tasarrufu

Hepimiz biliyoruz ama bilmezden geliyoruz kullandığımız gaz ithal gazdır, ekonomim durumumuz iyi bile olsa bunun luzumsuz kullanılmasının dogaya ve ülkemiz ekonomisine zararları düşünüldüğün de her alan da olduğu gibi bu alanda da tasarruf zorunludur. Ekonomik durumu kötü olanlar ise kıştan önce zam geldi, yine dogal faturaları bizi ısıtmak yerine yakacak diyorsanız dogalgaz faturasını nasıl düşürebiliriz biraz düşünelim ne dersiniz?

1-Evin kullanılmayan oda ve bölümlerinde petekleri tamamen kapatmak yerine onları bir iki diş acarak oraların da ılık olması sağlanmalıdır. Hepimiz biliriz ki sıcak ve soguk hava yer degiştirir.

2- Peteklerin üstü ve önü ısının dagılması engellenecek şekil de kapatılmamalıdır.

3-  Kombide yüksek verimli olanlar, bizim yaşadığımız alanı ısıtacak kadar kapasitesi uygun olanlar tercih edilmeli ve böylece gaz tüketimini düşürebiliriz.

4- Bakımsızlığın da ısıtma kapasitesini düşürdüğü unutulmamalı ve kombilerin bakımı düzenli yapılmalıdır.

5- Sistemlere zaman ayarlı termostat monte edilerek, ortam ısısı iyi izlenmeli ve kombinin hemen otomatik kapanması sağlanmalıdır.

6- Evlerimiz soğuk bölgeler de güneş ısısından en fazla yararlanacak şekil de cephlerini güney den seçmeliyiz.

7- Bina ve konut yalıtımları iyi yapılmalıdır ki, böylece enerji israfının öneüne gecerek ısınma faturamızı % 10-50 oranında azaltabiliriz.

9-Kışın en soğuk günlerin de evimizin sıcaklığı en çok 20 derece olacak şekil de kombimizi ayarlayarak ciddi yakıt tasarrufu sağlayabiliriz. Bazen hepimizin yaptığı yanlış, evi çok ısıtarak evde ince elbise giyerek kışın yaz yaşama sevdası bize çok pahalıya patlamaktadır. Kısın elektrik ve doğalgaz faturalarını artıran önemli bir unsur da, o da sıcaklığının 20 derecenin üzerinde tutulması. Uzmanlar, kısın evlerde ideal sıcaklığın 20 derece olduğuna dikkat çekerek uyarıyor: "Türkiye için ilginç bir durum var. Kısın bile evin içinde ince elbiseler giyiliyor, hatta atletle otuluyor. Isınmak için de bu sefer kalorifer-kombi daha fazla çalıştırılıyor. Oysa ideal olan, evin içinde de olunsa mevsime uygun giyinmektir. Kışın kalın giyinmek gibi. Ama, Türkiye'de bunun tam tersi yapılıyor. Yakıt masrafları da katlanıyor."

10- Büyük binalarda merkezî ısıtma ilk tercih edilerek yakıt tasarrufu sağlanabilir.

Elektrik faturasın da Tasarruf

1 - Öncelikle luzumsuz kullanımdan kacınılmalıdır, günümüz toplumların da ihtiyaçlar aşılmış artık her şey daha çok lüks için kullanılmaya başlanmıştır bu nedenle gercek ihtiyaç hesaplanmalıdır ki gercek tasarrufa ulaşılabilisin. Bu nedenle ister ütü gibi amacı sadece düzlemek olan, yada soguk yenilebilecek bir yicegin ısıtılması gibi elektirikli cihazların luzumsuz kullanılmasının mutlak aönüne geçilmelidir. Ancak böylece oksijenin yanmasının önüne gecebiliriz, bu bize aynı zaman da para kazandırır, kısacası asarruf da hem oga kazanır hem de biz.

Bazı Tasarruf Yöntemleri

1- Aydınlatma için mutlaka tasarruflu let ampuller tercih edilmeliyiz.

2- Gereksiz yanan lambaların yanı sıra aydınlatılmasın da bir zaruret olmayan bölgelerin lambalarının kapatılması, yada sensörlü aydıtlatmaya geçilmesi gerekir. Bunu bütün sokak lambaları için de yapabiliriz. Hareker varsa yanar yoksa söner.

3- Kirli ve tozlu lambaların üzeri temizlenmeli, lambaların yansıtıcıları işlevsel olmalıdır.

4- Akıllı sayaç diye tanımlanan farklı tarifeleri uygulayabilen sayaçlarladan yararlanılmalıdır.

5- Bize gerekli olna miktarda suyun ısıtılması, yani bir bardak suya ihtyacmız var sabir bardak iki bardak suya ihtişyacmız varsa iki bardak su ısıtılmalıdır. Bunun için de daha verimli elektrikli ısıtıcılar tercih edilebilir.

6- Gün ışığından yararlanmak için perdeler ve mobilyalar ona göre yerleştirilmelidir.

7- Klima, evin güneş alan bölümlerine uzak olmalı, çalıştırmadan önce evdeki pencere, kapı ve varsa panjurları kapatılmalıdır.

8- Bulaşık makinesi, makineyi iyice doldurulduktan sonra çalıştırmalıyız, mümkün olduğunca yüksek ısı sevilerin de ve ön yıkama yapmamalıyız.

9- Ocak ve fırınlar, evde birkaç fırın var ise daima küçük olan tercih edilmeli, çok gerekli değilse ön ısıtma yapılmamalıdır. Mikrodalga fırınların daha az enerji tüketiği unutulmamalıdır.

10- Buzdolabı, toz ve ısı kaynaklarından uzak tutulan bir ortama yerleştirilmelidir. Dolabın kapağı luzumsuz acılmamalı, çok uzun süre açık kalmamalıdır. Buzdolabını, mutfağın ocak ve bulaşık makinesine en uzak yerine yerleştirerek, ideal soğutma oranları olan Dolap içi +5, derin dondurucular ise -18 derecede olmasına özen gösterilmelidir.

Otomobil de Yakıt Tasarrufu

Otomobiller, artık hepimizin hayatına girdiler, bazen de çok kısa mesafelere bile otomobille gider olduk, bunun için otomobiller de yakıt tasarrufunu sağlayacak bazı önerileri sizinle paylaşıyorum.

Yakıt Tüketimini Azaltmanın Yolları

1 - Yakın mesafelere mümkün olduğunca yürüyerek gidilmesi

2-  Ulaşım da toplu taşıma araçlarını tercih edilmessi

3-  Aracın bakımının düzenli olarak yaptırılması.

3 - Doğru vitesle ve sabit hızla gidilmeli, devir hızının 2000 ila 3000 arasın  da olması

4- Ani fren veya gaza basılmasından kaçınılması

5-  Hava filtrelerinin yeteri kadar havayı sağlayacak kadar temiz olması

6- Aracınızın yük kapasitesi dikkate alınarak yük konması ve bagajda gereksiz yük taşınmaması

7-  Mümkün olduğunca trafigin az olduğu saatlerin tercih edilmesi veya çevre yolllarının tercih edilmelisi

8-  Lastiklerin havasının araç kullanım kitabcıgın da yazan seviyede olması ve düzenli kontrol edilmesi.

9 -  Uzun süreli beklemelerde motorun durduruması ve aracın yüksek devirler de çalıştırmaması

10 -  Araç alırken enjeksiyonlu araçların tercih edilmesi, cün ki bu araçlar daha düşük yakıt tüketir

11 - Doğru motor yağı kullanılması ve zamanın da degiştirilmesi

12 -Klima sistemlerinin gereksiz yere çalıştırılmaması.

13 -  Aynı yöne giden arkadaşlarla araçların gün aşırı ortak kullanımı

15-  Uzun yolda 80 - 90  km’yi aşarsanız yakıt tüketimi 2 katına çıkardığının bilinmesi

16- Aracın üretim aşamasın da test edilerak yapılandırılan orjinalinin bozulmaması

17 - Hareket anın da pencerelerin luzumsuz acılmaması veya çok az aralıklı acılması

Bizim daha az yakıt üçreti ödememizi sağlayacak hem okjijen daha az yakacagız hem de cebimizden yakıt için daha az para çıkacaktır. Ekonomi bir çok şeyin alt yapısını belirler, ekonominin sağlıklı işleyebilmesi için de üretim tüketim, tasarruf dengesi gereklidir, umarım siz ve biz bu dengeyi sağlayanlardan oluruz ve  “ev anayasası sosyal bölüm -3” bölümde görüşmek dilegiyle selam ve sevgilerimle…

Hüseyin Benek – Agustos 14 – www.vatandasfikri.com