TOPLUMSAL MALİYET ANALİZLERİ
(Devletin Topluma Maliyetleri)
Her şeyin bir maliyeti vardır, mesela bu yazıyı yazarken bilgisayarın harcadığı enerji, benim zamanım, bu konu üzerine düşünme bu yazının maliyetidir… Devletin bir maliyeti vardır topluma, ferdin bir maliyeti vardır topluma… Bunlar bir yerlerden karşılanır, işte onun toplamına, maliyetin toplumsalı diyebiliriz.. Yani devlet vergiler yoluyla toplumdan topluma hizmet için aldığı paraları yaptığı harcamalar için aldığını söyler, veya öyle varsayılır ve vergi salar… Fert toplumsal sorumluluklarını yerine getiriyorum der, toplumun genel gelirinden bir pay ister… Durum gerçekten de böylemidir dersiniz? Valla öyle diyorlar, bir bakalım bakıyım nasıl mış?
Önce en büyük ekonomik kara delik devleti ele alalım mı? Abi almasan iyi olur devletliler rahatsız olup tepene binmesinler… Ya gardaşım ne zaman indiler ki tekrar binecekler… Evet, devletin kurumlarının hazineye, hazinenin gelirlerini karşılayan vatandaşa devletin bir maliyeti var… Hem de çok ciddi maliyetler… Örneğin sadece araç yakıtları üzerinden alınan vergilerle ilgilenelim mi? Abi sen sürekli yasak alanlarda dolaşıyorsun devlet vergi alacak tabiki… Evet tabiki alacak ama adaletli bir şekil de alacak… Abi sen iyice şaşırmışsın, devletin adaletini de sorguluyorsun, valla seni ben değil M. Kemal bile Anıtkabirden çıkıp gelse kurtaramaz… Adalet işi sakat abi sorgulamaya gelmez… İyi de gardaşım, adaletli olunup olunadığını nasıl anlayacağız? Sormasak, sorgulamazsak… Abi bence anlamasan daha iyi bak ben anlamıyorum ne kadar rahatım, şimdi anladığın için başına bir hal gelir diye üzülüyorum, seni severim bilirsin… İyi adamsın hoş adamsın dürüst adamsın ama adaleti sorguladı mı ben bile soğurum senden… Bak biz birbirimizi yıllardır tanırız… Bana bile yaptıkların ters geliyor… Eksik olma sevgini de eksik etme sagol da, bu sorgulama işinden vaz geçmem sen sevmeyebilirsin beni, sormaya bilirsin devletin adaletti nasıl işliyor daha adil nasıl olur diye… Merak da etmeye bilirsin, sürekli şükür, sabır, itaat edilmesi gerektiğini kültürel olarak bize telkin ettiler doğruda… Ama bütün çareleri aradıktan sonra sabretmem gerekmez mi, yani sabretmek soruna çare aramaya engel mi? Degil Abi… Şükür güzel bir ilke ve değerimiz eyvallah ama daha iyisini aramaya engel değil ki… İtaat a gelince devletin görevlilerine, yöneticilerine değil genel kural olan yasalara, hem devleti idare edenler itaat edecek hem de biz vatandaşlar… Yani kısacası adil olmayan devlet görevlilerine ve adil olmayan yasalara karşı tepki gösterme hakkımız vardır… Abi sen yine karasularda dolaşmaya başladın devletin en başındakiyle vatandaşı bir tutuyorsun öylemi? Evet, bunda ne var, yasalar herkesi bağlar… Ya arkadaş bak konuyu dağıttın beni koruma derdine düştün ve sana neleri anlatıyorum… Devletin topluma maliyetinden bahsediyorduk abi… Evet, topluma bir maliyeti var devletimizin bu maliyetin maliyetini nasıl düşürebiliriz? Eyy devletliler, gerçekten de Toplumdan aldıklarınızı, hak ediyormusunuz, gece yatmadan önce bu toplumun bu kadar parasını aldım, bugün ki harcamalarımla topluma şu kadara maloldum, bu kadar harcadım, topluma ne katkım oldu soruyormusunuz… Bence Sorun…
Maliyetin toplumsalı: Devlet+Fert = Maliyetin Toplumsalı, bu formül bize toplumsal olarak toplam maliyetimizi verir… Yani devletimiz ne kadar harcadı, bu harcamaları hangi alanlara yaptı, hangi alanlara yapmış olsaydı daha iyi olurdu? Bak abi daha iyi ararken genelde kötü şeyler oluyor bu ülkede ne lazım ben gidiyorum, benimde başıma işler açacaksın… Sen gitmezden önce bana yanlış olduğumu söyle de git… Yok abi dediklerin doğru, bana da mantıklı geliyor, ama devletin mantığı olmaz diyorlar… Olur olacak olmalı, Yoksa iki yakamız bir araya gelmeyecek… Ebem kızdıklarına öyle beddua ederdi, iki yakan bir araya gelmesin diye ne demek abi bu… Bu şu demek, Geçim sıkıntısı içinde olmak ve borçtan kurtulamamak, gelir ve giderini denkleştirememek. Abi ya, tamda öyleyiz arkadaş, iki yakamız bir araya gelmiyor… Bak sende fark etmeye başladın, maliyet sorunu işte iki yakamızın bir arya gelmemesi… Ne yani maliyetleri halletsek sorunumuzu halledecekmiyiz? Evet, öyle görünüyor… Anlat hele nasıl olacak bu iş… Bak başına iş alırsın merak etme… Ya hemen başımıza kakma demin söylediklerimizi, seni sevdiğimizden başına bir iş gelmesinden korkuyorum da ondan yoksa başka bir şey yok… Devletin topluma maliyeti, maliyetlerin büyük bir bölümünü oluşturuyor, devlet bunların bir bölümü vatandaşa hizmet için harcıyor, diger bir bölümü ilede maaş olarak ödüyor… Bir bölümü de sağlık, eğitim için, savunma içini Yargılama ve kültürel faaliyetler için harcıyor.. Bunlar toplum için zaruri olanlar… Ama bu arada birde keyfi olanlar var, asıl sorun orada… Abi ya, yine kafam karıştı, devlet görevlileri keyfine göre bizim verdiğimiz vergilerimi harcıyorlar? Biraz öyle görünüyor, bir küçük hesap yapalım kafamız karışmaması için de genel bir hesap yapalım mı? Yapalım abi, ne demek verdiğimiz vergiler keyfi harcanıyor… Keyfilik varsa karşıyım ben keyfiliğe, aman deyim karşı olmak büyük suçtur, neye karşısın devleti yönetenlerin keyfiliklerine, farkındamısın neye karşı olduğunun.. Farkındayım ama onlarda devleti keyfi idare etmesinler abi… İşte sorumlu vatandaş tavrı budur… Biz böyle dersek kamu kuruluşlarını idare edenler mecburen dikkat ederler harcamalarına değil mi? Yani vatandaş denetleyecek devleti, evet, tam da bu bunu örgütleri aracılığıyla yapacak… Sendikalar, muhalefet partileri, meslek odaları filan bunun için vardır… Vay be biz uyumuşuz da uyumuşuz… Sen uyumak istersen ninni söyleyen çok olur… Neyse kapa taslak bir hesap yapacağız…
Türkiye de kaç araba var, 5 milyon… Çık çık… 10 milyon… Daha da çık 12 milyon daha da çıkmam abarttı derler… Gazetelere baktım 20 milyonu geçti diyorlar… Biz 15 milyon araç diyelim ve ne kadar litre yakıt yakar, ortalama kaç litre yakıyorsun ayda, litreyi bilmem de ödediğim parayı biliyorum… 200-250 lira yakıyor bizim araba, daha çok yakar da, ben saga sola gitmiyorum… Senin maaşını dikkate aldığımız da bu yakıt için ayırdığın para çok, yani neredeyse maaşının %10’unu bu yakıt işine ayırıyorsun.. 200 lira diyelim ve 15 milyonla çarpalım mı? Ne çıkacak buradan? 15 milyon araç ayda kaç lira harcıyor onu bulacağız… Vay be, hiç düşünmemiştim… Düşünmezsek aldanırız, düşünmeliyiz, devletin bize bizim topluma maliyetimizi…
15.000.000x 200= 30.000.000 tl eder… Az be… Dur hele bu aylık, bunu bir de 12 ile çarpacagız ki yıllık yakıta verdiğimiz toplam parayı bulalım… 12x 30.000.000= 360.000.000 tl bunlar kaba taslak rakamlardır tekrar hatırlatayım mutlaka ve mutlaka bunların çok üzerindedir bizim toplum olarak harcamalarımız… 360 milyon lira dedik değil mi? Evet… Bunun yarısına yakını vergi ise devlet sadece perol vergisinden 180.000000 Tl alıyor.. Vay beee abi.. Başka bir hesaba göre ise… Türkiyenin toplam 2015 yılında ki petrol ithalatı 25 milyon ton olmuş ve bunu litreye bölersek ne çıkar… 25 milyon litre demek 25 milyar litre demektir ki… İşte o zaman maliyeti hesaplayabiliriz… 25 milyar litre petrol çarpı 3.5 lira litre fiyatı = 87.500.000.000 lira eder ki bu rakamın yarısı vergi… Alınan bu vergilerin nereye harcandığı yine bizi ilgilendiriyor ve devleti yönetenlere bunları nereye harcıyorsunuz, şişkin maaşlara, lüks arabalara, Uçaklara, makamlara, yolluk ve harcırahlara mı, yoksa, geleceğe dönük yatırımlar mı, diye sormak gerekmez mi? Gerekir… Devletin gelirleri sadece petrol üzerinden alınan vergilerle de sınırlı değil, sigara ve alkolde de yarıya yakın vergi olduğunu düşünün, bu paraları ne yapıyorsun diye sormazsak bu devlet bu toplum gelişemez arkadaş… Bununla da sınırlı değil bu vergiler, her gelirin, ortalama maaşının çeyreğini vergi olarak alıyorsa devlet, buna rağmen bu kadar vergi geliri yetmiyorsa ve borçlanıyorsa, yetmiyorsa arsa ve kurum satıyorsa sorun büyük demektir… Bunun için devletimizi yönetenlere siz orada ne yapıyorsunuz arkadaş diye sormak lazım.. Bunları sormak kul, vatandaş hakkıdır, ibadetler kadar farzdır…
Devleti yönetenleri denetlemiyorsak alınan yanlış kararlardan sorumluyuz demektir, içinde yaşadığın toplumun bir üyesi olarak, bu devletin bir vatandaşı olarak devleti yönetenlerin ve çalışanlarının nasıl davrandığı hepimizi ilgilendiriyor… Devletin görevlilerinin maaşını siz/biz veriyorsunuz, maaşını verdiğiniz kişilerin ne yaptığı da sizi/bizi ilgilendirir.. Her neyse Devletin bize hizmetinden çok maliyeti var, devleti de kapatamayacağımıza göre, devlet görevlilerini denetleyerek onların hizmet etmesini ve iyi işler yapmasını sağlamak zorundayız… Bu kurum şirket değil ki zarar ediyor diyerek kapatalım diyebilelim… Devleti yönetenleri denetleyerek vergilerin hizmetlere gitmesini sağlayacağız, başkada yolu gözükmüyor, bunu nasıl yapabiliriz, benim bir önerim var ama biraz da siz düşünün… Selam ve sevgilerimle…
Hüseyin Benek --- 31.05.2016 13:35– www.vatandasfikri.com
Kaynaklar
|
