NEVRUZ/YENİGÜN/CANLANIŞ/BAHAR, BAYRAMI
Nevruz yeni gün derken topragın içindeki tohumlar canlanır fide, fidan olur, ağacın dalları canlanır tamurcuk, çicek olur, hayvanlar, insanlar canlanır, bu da kanlarının daha hızlı akması demektir. Bu canlanmadan herkes nasibini alır, biz insanların da için de ruhları canlanır, daha kolay aşık oluruz.
Kısacası bütün canlılar kışın verdiği ataletten ve uyuşukluktan kurtulur.
Bu canlanma her canlıya yansır, sevinçlerinden olsa gerek atlar kişner, kurtlar ulur, koyunlar meler, kediler çatıya çıkar miyavlar, kuşlar daha bir neşeyle öter. Her canlı bu günü hisseder...
Biz Türklerin inandıkları evsaneye göre demir dağIarı eritirler, Türkler ergenokondan çıkar.
Artık Kar, kış bitmiş doga ana canlanmaya ve bize nimetler sunmaya başlamıştır işte bu Nevruz bayramı bunun için 1000'lerce yıldır kutlanır…
Belkide kışın barınaklara bağlayıcılığından kutularak özgürleşmenin bayramıdır Nevruz…
Yeni gün geliyor diye ateşler yakılır Sinsinler oynanır, ruhlar canlanır, kanlar daha deli akar, delikanlılar daha çok aşk yaşar…
Her yirmi bir Mart’ı düğün havasın da karşılar Orta Asya ve Anadolu halkı, bu düğünler kişilerin ve alilelerin düğünü degildir, bir toplumun, canların dogayla evlenmesinin düğünüdür aslın da nevruz…
Doğuda canlanır Batı da, güney de canlanır kuzey de, dolayısıyla her coğrafya canlanır, bizim yaşadığımız her yer de Nevruz Yüzyıllardır Nevruz, bayram olarak kutlanır.
Baharla canlanma başladı mı bakıyoruz, Kırım da, Kerkük de, Tuna boyların da, Anadolu/Türkiye de bütün boylar, doganın canlanmasıyla canlanır ve sinsin ateşini yakar, nevruz bayramını bir düğün havasın da kutlar.
İnsan topluluklarını millet yapan unsurların başında dil ve bu dille oluşmuş milli kültür gelir. Milli kültür ise, dille, dinle gelenekler ve göreneklerle, töreler, törenlerle, milli ve dini bayramlarla oluşur. İnsan böylece bir kimlik kazanır, ona Türk derler, Müslüman derler, bizim kültüre yakın bazı topluluklar da kültürel ortaklıklar görülür ve nevruzun çok çeşitli topluluklar tarafından kutlanması da buna örnektir…
Dini, milli bayramlar, ortaklaşa kutlanılan törenler fertleri topluluğa ve toplulukları millet yapacak kadar yakınlaştıran, bütünleştiren ortak kültürel değerlerdendir. Türk boylarının en köklü milli bayramı ise Nevruz/ Yenigün’dür.
Yenigün bayramı da diyebilecegimiz doganın canlanışının da sembolü olan bu bayramı, Türk boylarına baktığımız da inançlarına bakmadan Müslüman-Hıristiyan-Şaman, Alevi-Bektaşi- Sünni ayırımı yapmadan, bütün Türk boyların da nevruz degişik adlarla da olsa kutlarlar.
Gece ile gündüzün birbirine eşitlendiği, 21 Martında kutlanan bayram, Türk toplulukları arasında dini bayram olmaktan çok, bir tabiat olayını karşılama, bir kurtuluş bayramı olarak kabul edilen bayramdır.
Türk dünyasının değişik bölgelerinde olsun boyların da olsun kutlanan bu bayramın isimlerine baktığımız da şunlarla karşılaşırız….
Kültürel çeşitliliğin ve zenginliğinin de göstergesi sayılabilecek bu adlandırmalardan bazılarını alfabetik olarak şöyle sıralayabiliriz.
“Baba Marta”, “Bahar bayramı”, “Baş-ay”, “Baş bahar’, “Bozkurt”. “Cılgayak/Yılbaşı”, “Çağan”, “Diriliş”, “Ergenekon“, “Erkin kün/ Kurtuluş günü”, “Gündönümü”, “İlkyaz bayramı “Kurtuluş”, “Mart dokuzu”, “Mereke”,”Mesir bayramı”, “Meyram”, “Nevruz/ Novruz/ Noy-nuz”, “Sultan Nevruz/ Sultan Navrız/ Sultan Mevriz/ Nevruz-ı Sultani’, “Teze il/ yeni yıl”, “Ulustın ulu küni/Ulus küni”, “Uyanış”, “Yaz-başı bayramı”, “Yengikün”, “Yeniden doğuş”, “Yenigün”, “Yeni hayat”. “Yeni yıl”, “Yılbaşı”, “Yörük bayramı”,vs.
Gibi onlarca isim ve yöntemle kutlanan Nevruz kültürel birlikteliğe hizmet edecek kadar önemli bir bayramdır ve devlet krumları, özel sektör, kişiler, svil toplum örgütleri tarafından önemsenerek milletimizin tekrardan eski önemine denk bir önem de kutlanması dilegiyle Yeni Gününüz, Baş baharınız, gün dönümünüz, Yaz başı bayramınız kutlu olsun….
Hüseyin Benek –www.vatandasfikri.com – 21 Mart 2014 - Kastamonu
Kaynak:
1-Bayram Durbilmez “yenigün/nevruz” şiiri
2-Türk Kültüründe Yenigün – Nevruz Bayramı –Makale (Dr. Bayram DURBİLMEZ)
|
