20 YILLIK EKONOMİ SERÜVENİMİZ!!!
Temelsiz, Tarımsız, Üretimsiz, Sanayisiz, İmalatsız, Ekonomik Uçuşların Sonu mu?
Ak Parti iktidarı krizle ve dini söylemle de oy toplayarak geldi, hala dini söylemi ihmal etmiyor… Ak Parti hükümetinden önceki hükümet, IMF destekli ve denetimli ''Güçlü Ekonomiye Geçiş Programı'' yapmıştı. Ekonomimiz krizden çıkmaya başlamış, Ak Parti hükümeti de bu programı ilk dönem ve ikinci döneminin bir bölümünde uygulamış, toplum olarak da bunların faydasını görmüştük… Sonra yeni programlar uygulanmadı, hatta Abdüllatih Şener, Mehmet Şimşek gibi maliye bakanları uyarıları da dikkate alınmamış, dış acık, dış borçla kapatılmış sonuç da 2016 ilk ciddi ekonomik sorunlar baş göstermeye başlamış… 2018 de ilk kriz girişimiz, 2019 da 2021 de pandemiyle birlikte dahada derinleşmiş, 2021 son çereginde ve 2022 yılına geldiğimiz de ise TL krizi ile başlayan ekonomik sorunlar krizi de aşarak buğrana dönüşmüştür. 2016-17 den bu yana bir kaç ekonomik program, yapılandırma yapılsada, daha henüz ciddi bir krizden, buğrandan çıkış senaryosu yazılamamıştır.. . Bu sorunlara biraz daha yakından bakacak olursak, şunları görürüz…
TÜİK enflasyona göre bile, ÜFE yüzde 121,82 olmuş, bu oranlar öyle veya böyle TÜF’na yani perakendeye, yansıyacak, bu gösterge önlem alınmazsa, hiper enflasyona doğru bir gidişin ayak sesleridir…
Bir veri daha düştü ekonomi haberlerine, Türkiye, GSYH büyüklüğü acısından dünyada ilk 20 ekonomi içindeyken, 2022 de 21. sıraya geriledigi haberleri geldi.. Bu artık G 20 de yokuz demek oluyor, kötü haber vermeyi sevmem ama bir kötü haber de… Uluslararası finans kuruluşlarının çok önemsedigi kredi, risk priminin kabul edilebilir seviyelerin çok üstüne çıktığı…
Ülkemizin riskini gösteren CDS oranı 709 baz puana çıkmış, bu durum ise dış borçlarda temerrüt riskine düşme tehlikesi anlamında yorumlanabilirmiş… Bu risk primini yükselten nedenler ne diye baktığımızda, aslında krize ve devamında buğrana girme nedenlerimizin de olduğunu görürüz…
CDS Risk Primini Neler Yükseltir?
Ülkenin izlediği para politikaları // Ülkenin toplam milli geliri ve fert başına milli geliri…
Ülkede yaşanan enflasyon oranları // Ülkedeki işsizlik oranları…
Ülkenin ithalat ve ihracat rakamları // Önümüzdeki dönemde yaşanacağı tahmin edilen ekonomik göstergeleri…
Ülkede yaşanması muhtemel olan siyasi çalkantılar // Ülkenin uluslararası ilişkileri…
Risk primi ölçülen ülkenin para biriminin degeri de belirleyici olmaktadır, örnegin TL, Cumhuriyet tarihinin en düşük değerine indigi düşünülürse, risk primi artar…
2022 yılında cari açık 60 milyar dolar olarak tahmin ediliyorsa da ilk dört ayda Ocak-Nisan döneminde dış ticaret açığı 32,5 milyar dolar oldu… Önlem alınmaz, aynı şekilde acık vermeye devam edilirse, 70-80 milyar dolar olması beklenebilir… Türkiye, 2003-2021 arasındaki 19 yılda, 626,1 milyar dolar cari açık ve 831,5 milyar dolar dış ticaret açığı verdiği için risk primi yüksek oluyor…
Bu ölçüleri dikkate alan yabancılar, doğrudan ve portföy yatırımları olarak yabancı sermaye gelmiyor, mevcutları da çıkıyor. Birkaç yıl önce borsada yabancı payı yüzde 65 iken şimdi yüzde 37'ye geriledigi görülüyor…
Üç büyük derecelendirme şirketi Türkiye'yi yatırım yapılamaz aşırı spekülatif ülke olarak ilan ettiler, biz kendimizce siyasal saldırı olarak algılıyoruz ve yok hükmündedir diyoruz… Ama uluslararası yatırım yapacak finans kuruluşları bunları dikkate alıyor ve yatırım yapmıyor… Bırakın yabancıları yerliler bile yatırım yapmıyor, paralar yüksek faiz getiren Kur Korumalı Mevduatta, buradan kazandıktan sonra Enflasyon Korumalı Mevduat beklenmektedir…
2000 yılında yüzde 6,5 olan işsizlik oranı 2021-2022 de iki katına çıktığı görülüyor, işin tuhafı ekonomiyi yönetenler, hala uçtuğumuzu iddia edebiliyorlar…
Bu inanmama, önlem almamaya, önlem almama da sorunun daha da derinleşmesine neden oluyor, ya seçim kazanmak için, yada inşaat ve otomobil sektörü gibi hükümeti kendi çıkarları için etkileyen sektörleri desteklemek için ciddi önlemler alınamıyor… Yukarda belirtilen bu göstergelere rağmen sorun yok diyen ve önlem almayan hükümete olan güven, ekonomi çevrelerinde sürekli azalıyor… Bu yazıyı bitirelim, gelecek yazıda daha çok bu buğrandan nasıl çıkarız hesapları yapalım… Nasıl çıkılır sorusuna hep beraber cevap arayalım… Bulmak dileğiyle, selam ve sevgilerimle…
Hüseyin Benek – vatandasfikri.com – 28.5.2022
Kaynaklar
3* https://www.bloomberght.com/dis-ticaret-acigi-nisan-da-6-1-milyar-dolar-oldu-2305786
|
