EMEKLİ MAAŞLARINDAKİ ERİME!!
Hayaller Cennet, Gerçekler Cehennem!?! Emekli Maaşları Neden Düşük?
Kantarın ayarı bozuldumu kimi nasıl tartar bilemeyiz, kantarın ayarını bozduk, sürekli AVM’ler yaptık, sürekli iki şerit yetecek yerlere duble yollar yaptık, 250 metrekare lazım olan işletmelere, 2500 metre kare lazım olan kurumlara biz iki üç kat binalar yaptık… Sonuç nedir maaşlar ihtiyaçlar ermesidir?!?
Devam edelim, asgari ücret en asgari geçimlik maaştır oysa asgari maaş alan sayısı o kadar çok ki, çalışanların yarıdan fazla asgari ücret alır hale gelmiştir.. Emeklilerin de yarısına yakını asgari ücretten daha az maaş alır hale gelmiştir… Bu ise alım gücü kayıpları, alım gücü kayıpları ise fakirleşme demektir, ülkenin sokaklarında kamu kurumlarında, patronlarda ve işletmelerinde fakirlik belirtisi yoktur…. Bunu örnek gösteren hükümet etkisi altındaki yayınlar, ülkede yoksulluk yok diyorlar… Gerçekten de yok mu?
10-11 bin lira alan yoksul degil mi? 16-17 bin lira alan 10-11 lira ev kirası ödeyenler zengin mi? Sosyal yardım alan 20 milyona yakın vatandaş zenginlikten mi yardım alıyorlar?Aclık ve yoksulluk sınırları nedir? Nisan 2024 Ankara da alcık sınırı17.725 TL, yoksulluk sınırı ise 57.736 TL Türk İş araştırması bu sonuçları vermiş… Genel durum bu, emeklileirn durumuna da bakalım mı? Şunu belirterek devam edelim, bizim asıl problem çalışma hayatından geliyor, çalışma şartlarımız çok bozuk ve ücretler çok düşük ayrıca çalışanlara sürekli mobing uygulanıyor… Düşük maaşla, mutsuz, huzursuz ortamlarda kimse çalışmak istemiyor, ilk fırsatta emeklilige kacıyorlar..
Emekli maaş hesabı nasıl yapılıyor, nasıl yapılmalıdır?
Almanya ortalama nüfus 44,3 yaşında, 45 milyon çalışanı var, 23 milyon emeklileri var, Almanya’da 2,0 çalışan 1 emekliye bakıyor, burada eskiden durum daha iyi diye bilinirdi…
Türkiye nüfusunun yaş ortalamasının 34,0 olduğu bilgisi ile düşünelim, bizde zorunlu sigortalı sayısı 22,8 milyon ve 16,1 milyon emekli var, Türkiye’de 1,4 çalışan 1 emekliye bakıyor. Kısa sürede durum daha da vahimleşecek gibi, yakın zamanda emekli sayısı çok hızlı artmaya devam edecekken çalışan sayısı da ekonomik durgunluga dayalı olarak düşecektir. Ayrıca kacak çalışan yabancılar, kacak çalışan emekliler de bu alanda pirim kaybına neden olmaktadır, diyebiliriz… Durum 22 yıl önce nasıldı?
2002’de AK Parti gelmeden önce emekli maaşı asgari ücretin 1,5 katıydı, daha geriye gitmeyelim ben 2012 de emekli olduğumda üç asgari ücrete yakın alıyordum, şimdi 1,5 katı alıyorum… Bu demek oluyorki gelir dagılımı bozulurken, ekonomik eşitsizliklere nende oluyor, bir yanda zenginler, kamu yöneticileri diger yanda biz alım gücü kaybolan emekliler, asgari ücretliler ve işsizler…
Gösterişli yapılar, gösterişli arabalar, gösterişli makamların arasında bizim sesimiz kaybolup gidiyor…
SGK verilerine göre 2024 yılının ilk 2 ayında emeklilere ortalama 12,340 lira maaş ödenmiş, en düşük alan ile en yüksek alan da bu hesabın için… Oysa piyasa koşulları, alım gücü ölçülerine göre…
Emekli maaşları kişi başına ortalamada asgari ücretin %15-20 yukarısında olmalıydı, buna göre ortalama emekli maaşı 12,340 lira yerine 20 bin lira olması gerekiyordu… Neden olmuyor, olmaması halinde aradaki farklar nereye gidiyor…
Dönüp bakıyorsunuz bütçeden aktarılan kaynağa, %17-18 pay, %22’lere çıkmış, buna rağmen nende maaşlar artmamış, EYT ile emekli sayıları artmış, bu oranı daha fazla kişiye maaş olarak paylaştırmışlar.. Bu nedenle maaşlarımızın alım gücü düşmüş.. Peki emekli maaşları nasıl artar, pirim toplama sayısı arttıkca, bunun içinde çalışan sayısını artırmak gerekir… Başka bir sorun ise düşük maaşlıları koruyalım derken, yüksek pirim ödeyenlere haksızlık yapıldı… Burada emekli maaşlarını ne belirlemelidir sorusu üzerine devam edelim mi?
Ben şunları söyleyebilirim bu konuda, bir sistemde durduğu yıl, iki ödediği pirim sayısı ve lira üzerinden oranı, üç kaç yaşında emekli olduğu, yani ortalama ömür ile hesaplandığında kaç yıl emekli maaşı alacağı emekli maaşlarını belirlemelidir diyebilirim… Doğru dürüst prim yok ama maaşı baya iyi, bu gibi kişilere dul yetim aylığı hesabıyla maaş verilemelidir… Yoksa, adaletsiz bir maaş oranı belirlenmiş olacaktır, örnek vermek gerekirse…
Prim gün sayısı yüksek, lira cinsinden fazla ödemesine rağmen, daha düşük maaş alan kişiler tanık oluruz ki, ne yazıkki böyle ücretlilerle dolu emeklilik sistemimiz. Düşük maaş alanlara seyyanen zamlarla emekli maaşlarına üstten alınıp alta verildikce verildi, yükske pirimleirn günahı neydi… Seyyanen 5 bin lira zam, 10 bin lira alanın maaşını yüzde 50 artırırken, 30 bin lira alanın maaşını sadece yüzde 17 artırdı, bu durum tekrarlandıkca çok prim ödeyenlere haksızlık yapılmış oldu…
EYT sonrası emekli sayımız 16 milyonu aştı, Birkaç yıl sonra bu sayıya 2,5-3,0 milyon kişi daha eklenecek.
SGK aktif sigortalı sayısını 25,1 milyon olarak açıklıyor ama çırak, stajyer gibi çalışanlar çıkınca zorunlu sigortalı sayısı 22,8 milyon kişiye düşüyor. Biz buradan prim ödeyenlere baktığımızda aktif/pasif oranı 1,4 çıkıyor, kısacası 1,5 kişi çalışıyor ve 1 emeklinin hrem maaşını ödüyor hemde saglık giderlerini..
Bu oran iki nedenden dolayı daha da çalışanların azalmasına nende olacak, 1- Kemer sıkma politikası sonucu önümüzdeki 2 yılda çalışan sayısı artmayı bırakın tersine azalacaktır. 2- Yeni EYT’liler emekli hanesini ekstra yükseltecektir, böylece emekli maaşlarına zam yapmak daha da zorlaşacak.. Oysa bizde sevinmiştik hükümet yetkilileri bu seneyi emekliler yılı ilan etmişlerdi, hayal etmiştik hayaller cennet, gerçekler cehennem…
Çalışan emekli dengesi iyiden iyiye bozulacak, çok yakında 1,2 çalışan 1 emekliye bakmak zorunda kalacak, bu da sosyal güvenlik acıklarının daha da artması demektir…
Almanya’da her 2,0 çalışan 1 emekliye bakıyor, ayrıca Almanya’da 40 yaşını bırakın 50 yaşında bile emekli olamıyorsunuz, genel anlamda emeklilik yaşı 65, siyasiler her teknik konuyu oy almak için yamulturlarsa, hiçbir dengeye dikkat etmezlerse, daha çook zor durumda kalırız… Aslında denge olabilmesi için 4-5 çalışanın bir emekliye bakması gerekir…
Evet, emekli maaşı çok düşük ama emekli yaşı da çok düşük, sistemi düzeltmek yerine herkes sistemi daha da bozmaya çalışıyor.
Her siyasal, ekonomik, sosyal sistemin mantığı var,bu mantık bozulursa, işleyiş bozulur, buradan yararlananlar gerektiği gibi yararlanamazlar….
Sistemi düzeltelim ve hakkaniyet getirelim, maaş ölçülerini belirlerken, ne kadar prim ödedin, bunun TL karşılığı nedir, ortalama kaç yıl emekli maaşı alacağın belli mi, örnegin 45-50 yaşında emekli olan ile 60-65 yaşında emekli olan kaç yıl maaş alır? Belli bir yaş, yıldan sonra her bir çalışmaya da ayrıca ek devlet desteği verilerek… Çok çalışıp çok prim ödeyene çok yüksek emekli maaşı vermek yerine herkesi en düşük maaşta birleştirmek.. Sosyal güvenlik adaletsizlikleri demektir…
Emeklilerimiz, bugün alması gereken emekli maaşını alamadığı gibi asıl yaşlanınca çok daha büyük sefalet çekecekler gibi görünüyor…
En düşük emekli maaşı diye bir şey uydurdular ve seyyanen zam ile emeklilik maaşlarında hakkaniyeti öldürdüler.
Bugün emekli maaşı ortalama 12,300 lira. Nerede ise en düşük emekli maaşı ile eşit. Toplamda ödenen maaşın GSYH oranına bakıyorsun ki yüksek bir rakam. Ama kişi başına ödemeye bakıyorsun adeta açlık ötesi bir maaş, birde hiçbir ölçü yok, yaşı baz alama, pirim sayısını baz alma, primin lira karşılığını baz alama o zaman maaşı nasıl beliryeceksin? Sadaka gibi bir maaş belirle, bununla geçinin de!!!
Geçinilemiyor belli, mutlaka düzenleme şart, buna siyasiler degil bu alanda uzmanlar karar vermeli, siyasiler ve bizde bunu kabul etmeliyiz.. Yoksa durum daha da vahimleşecektir, daha SGK’nun saglık giderlerine bakmadık, başka ülkelerle kıyaslamadık, buradan, özel hastalerden, yap devret modelli şehir hastanelerinden kaynaklı açıklara bakamak lazım..
Katarın ayarını bozarsak bir gün bozuk ayarlı kantarla bizi de tartarlar, sanırım devlet sistmeinin çok yerini bozduk, bunun zararını hepimiz çekiyoruz biraz daha çekecek gibiyiz…
Umarım, uzman aklı devreye girer, umut ediyorum siyasiler uzman aklını dinler, sorun hem sosyal güvenlik alanında, hemde ekonomik, sosyal alanlarda çözülür… Çöüzlmesi dilegiyle… Selam ve Sevgilerimle…
Hüseyin Benek – 30.5.2024- vatandasfikri.com
Kaynaklar
2* https://www.karar.com/yazarlar/ibrahim-kahveci/emekli-maasi-ve-konut-vergisi-1600011
|
