YÜZ LİRAMIZ VAR, NE YAPARSAK KARLI BİR YATIRIM YAPARIZ?

Ekonomi bir bütündür, küçük bir ihmal büyür, büyük büyük zararlar dogurabilir, bu bilinçle hareket etmemiz gerekir.. Örnegin yüz lirayı komple yol yapımına verirsek yol mu yiyecegiz? Yüz lirayı komple tarıma verirsek yol gerekmez mi? Yüz lirayı komple kamu binası (Hükümet konağı, İbadethane, Okul, Alt, Üst Geçit) yapmaya ayırırsak, güvenlik için ne ayıracağız? Bu yüz lirayı hepsini kozmetige verirsek, diger alanlarda ne olur? Kısacası ekonomi ihtiyaçların karşılanması faaliyetidir, ne ihtiyacımız var, ne kadar var, neye ihtiyacımız yok ki?

Silah ithal ediyoruz, bilgisayar ithal ediyoruz, cep telefonu ithal ediyoruz, benzin/mazot/dogalGaz ithal ediyoruz… daha neler ithal ediyoruz derseniz bu kadar geniş toprağımıza rağmen buğday, mercimek, arpa, ithal ediyoruz, et ithal ediyoruz.. Bu kadar ithalat elimizde ki bu yüz liranın başka ülkelere gitmesine neden oluyor? Kamu kurumlarına ve yöneticilerine bakıyorum milyonluk arabalara biniyor, bunlarıda ithal ediyoruz… Daha da kötüsü araba lüksüne bulaşmış durumdayız!!

Patronlara bakıyorum pahalı arabaya binmeyi statü göstergesi sayıyorlar, ülke kalkınması için verecegi vergiyi, yanında çalışanların hakkı olarak verecegi ücretleri hem kendi, hemde ailelerinin bindiği lüks arabalara/evlere veriyorlar… 50 işçi çalıştıran birisinin araba maliyetini hesaplayalım mı? Patron 3.000.000 liralık, oğlu 2.000.000 milyon liralık, öbür oğlu biraz insaflı 1.500.000 liralık, karısı biraz ihmal edilmiş hissetsede 1.000.000 liralık, sevgili varsa karının bindigi arabadan daha iyisine binecegim diyerek 1.500.000 liralık arabalara biniyorsa… Bir bu kadarda, patronun ev alma maliyeti varsa, işçilerle kıyaslandığın da, patronun işletmeye maliyeti nedir? 9.000.000 milyon araba, 9.000.000 milyon da ev maliyeti varsa 18.000.000 milyon lira edecektir, daha diger lükslere girmedik bile… Şimdi yapalım kıyaslamayı? 50 işçi asgari ücret alıyorsa, asgari ücret 5.500 maliyetiyle olsun 7.500 lira aylık işçi ücret maliyeti işletmenin 50x7.500 = 375.000 lira... Yıllık ne olur 12x375.000=4.500.000 lira yani neredeyse bazı patronların bindiği araba maliyeti kadar 50 işçinin işletmeye maliyeti var… Yukarda patronun ev ve araba maliyetinin 18.000.000 lira olduğunu gördük, acaba kaç yıl işçilik maliyeti eder bu kadar para… Yada patron lüksünden kısmış olsa işçilerin ücretine ne kadar zam yapabilir? 18.000.000 lira bölü, yıllık işçi maliyeti 4.500.000 lira eşittir  4 yıllık işçi maliyeti eder…. İşçilere %50 zam yapılsa 8 yıllık işçi ücretinin yüzde ellisi eder… Patronlara da çok haksızlık yapmayalım, her masrafı yarı yarıya, lüksünden azaltsın 9.000.000 lira işçilerine verebilecegi kaynak yaratsın… 50 işçiye paylaştırsın 9.000.000 lira bölü 50 işçi, eşittir bir defaya mahsus 180.000 liralık ödeme demek olur, her işçi halk tipi ortalama bir araba alabilecek demektir… Kamudaki yöneticilerin lüksüne direk karşı çıkmalıyız, o para halkın hizmetine gidecek parayken yöneticilerin lüksüne gidiyorsa, vatandaşlar olarak bu olaya tepki göstermeliyiz..

Her neyse buraya geldik 100 liramız var ne yapalımdan? Patronların, kamu kurumlarının her savurganlıkları bizim yüz liramızın alım gücünü düşürmektedir… Örnegin beş yıl önce süt 2.5 liraydı, yok itiraz edemesinler 3 liraydı, ben yüz liramla sadece süt almış olsaydım, 33 litre süt alabiliyordum.. Şimdi süt kaç lira, 12-13 lira, hadi indirim yapalım 10 lira kaç litre süt alır 100 lira? 100/10=10 litre süt, ne kadar fakirleşmişim süt hesabım da, 23 litre süt daha az alabilir olmuşum…  Bu yüz lira neden deger kaybediyor diyorsanız? Paramızın gücünü, üretim gücümüzle desteklemediğimizden diyebiliriz…

Biz zor geçinenler olarak, dış ticaret açıklarının kapanması için bizim daha az harcama yapmamız lazımdır, gecen sene 7 lira olan benzin bu sene 23 lira olmuş, geçen sene 50 liraya 7 litre alabilirken bu sene 50 liraya 2.5 litre mi alabiliyoruz, daha mı az, Hesaplayın görün!! Bu pahalılığın bir ülke dışı dünya etkisi var, birde bizim ekonomimizin yapısının etkisi var… Örnegin birçok ülkede 1 dolarlık petrol 2 dolar olurken bizde 7 liralık benzin nende 23-24 lira olur?  Düşünmemiz gerek, ben yüz liramız yüz lira kalması için ne yapılabilir derseniz, devleti yönetenlerin kamuda tasarruf etmeleri, kamuda yöneticilerin ve patronların lüksten uzak durarak tasarruf etmeleri gerektiğini düşünüyorum… Bu tasarrufların ise üretim alt yapısı için harcanarak dış ticaret açıklarının azaltılması, talebi karşılayan bir üretimle enflasyonun maliyet dışı etkisi azaltılarak pahalılığın düşürülmesi bizim yüz liramızın degerini artıracaktır..  Bu arada biz vatandaşlarda talebimizi azaltmamız, gerekmektedir…  100 lirayı nereye harcayacağız 100.000.000 lirayı nereye harcağız, bütçeyi nereye harcağız, neden bu kadar çok borcumuz var, neden 100 liranın önemli bir bölümü faize gidiyor? Sorular, sorular üzere arayalım akıl ile cevaplar.. Sağlık ve sıhhatle, sabırla daha da önemlisi ekonomik akılla ekonomik sorunları aşmamak dilegiyle… Selam ve Sevgilerimle..

Hüseyin Benek – 24.10.2022 – vatandasfikri.com