İngiltere ve Japonya da Neler Oldu? Türkiye de Ne Oluyor?
Yetki Alanlar Sorumluluk Alması Gerekmez mi?
Ekonomiden Kim Sorumlu?
Habere göre Japonya Maliye Bakanlığı, , ABD dolarının 152 Yen seviyesine yaklaşması ardından Cuma günü öğleden sonra döviz piyasasına 37 Milyar ABD Doları satarak müdahaleye başladı… Japon hükümeti, doları 144,50 Yen seviyesine kadar indirmeyi başardı, ancak daha sonra ABD doları Müdahale gününe göre yüzde 0,85 değer kazanarak 148,87 seviyesinden işlem görerek eski seviyesine yaklaşarak, Dolar karşısında Yen 4 dolar değer kaybetmesi üzerine, bakan istifasına nende olabiliyor…
Merkez Bankası rezervlerinde 1 trilyon dolar olan Japonya da 37 milyar Dolar ile Yen’in deger kaybetmesi engelleyemedim diye, kendini başarısız bulan bakan hemen istifa etti… Aslında olay bir dış güç etkisiydi, neden Japon hükümeti dış acık vermedi, Japon hükümeti aldığı borcları kamuda lüks arabalara ve lüks binalara yatırmadı, buna rağmen ABD de faizler arttı diye Japon ulusal parası yen deger kaybetti ve bakan istifa etti… Bunun nedeni bir öyle bir gelenekleri var, iki başarısızlığın sorumluluğunu kabul etmek gibi bir siyasal kültürleri var, üç kamu görevleri kimsenin degil vatandaşlara hizmet makamlarıdır anlayışı olsa gerekir… İnşallah bizde de bu anlayış zamanla gelişir .. Başarısız olan lider istifa eder, başarısız olan hükümet üyesi veya kamu görevlisi toplumu zarar ettirdim diye istifa eder… Gelelim İngiltere ye…
23 Eylül: Maliye Bakanı Kwasi Kwarteng, Truss'ın liderlik yarışı vaadleri doğrultusunda 45 milyar sterlinlik vergi kesintilerini detaylandırdığı mini ekonomik paket açıkladı, bu acıklama üzerine, piyasalar sarsıldı.
26 Eylül: İngiliz Sterlini, Amerikan doları karşısında 1,03'le tüm zamanların en düşük seviyesine geriledi ne oldu biliyormusunuz, hükümet istifa etti…
Bunlar şaka işler degil, yaşanmış gerçeklikler, daha bu hafta içinde yaşandı, bu yaşananlar üzerine bizde neler oluyor, diye bakalım mı?
Dolar bir yıl işinde yüzde yüz deger kazanıyor, hemde neye rağmen 150-180 milyar dolar piyasaya dolar satılmasına rağmen eldeki rezerv doları baskı altında tutmak için harcanıyor, sonuç tutulamıyor.. Yetmiyor bankada ki mevduatların TL cinsinden coguna kur korumalı mevduat garantisi veriliyor… Kısacası bankada parası olana deniyor ki, senin paran bugün kaç dolar 1000 dolar, 6 ay sonrası içinde 1000 dolar olacak, ayrıca birde faiz alacaksın, buna rağmen dolar tutulabiliyor mu, kısmen… Buradan bir ekonomik başarı hikayesi cıkarabilirmiyiz? Ben çıkarmadım… Sonra dünyanın belli başlı ülkelerinde enflasyon yüzde 8, bazılarında 10, merkez bankaları hükümetler resesyonu durgunluğu göze alarak, faizleri artıyor, piyasadan çeşitli yollarla para çekiliyor… Bizde durum nedir derseniz tersi diyebiliriz.. Biz faizi indiriyoruz, piyasayı paraya boğuyoruz, enflasyonun da düşmesini bekliyoruz, düşer mi? Dolaşımdaki para miktarı azalacak, bu azalmaya göre talep azalacak, talep azalınca fiyatlar genel seyri durağanlaşacak, olabilir mi? Olur… Diğer iddiada bizde talep enflasyonundan çok maliyet enflasyonu var, bu nedenle faiz yükselsek de enflasyonda etkisi olmayacaktır deniliyor, olabilir mi olabilir? Son olarak…
Bu yaşanılanların etkisinin nedenleri, bir dünya 2015-16 den bu yana parasal daralmaya gidiyor, iki pandemi etkisi yaşanıyor, üç Ukrayna İşgali sonucu oluşan savaşın etkileri enerji ve bugdaydan, yagdan dolayı enflasyonu körüklüyor… Dört bizim ekonomi yönetimimizin yanlış kararlarının etkisi.. Eski hazine ve Maliyeden Sorumlu Başkan Yardımcısı Mehmet Şimşek çatı akıyor güneşli günlerde tamir etmek gerekir dediğinde… Yıl 2018, Başbakan Yardımcısı Şimşek, “”eninde sonunda küresel senkronize büyümenin devam etmeyeceğini dile getirerek, "Çatıyı güneşli havada onarmak gerekir. Bugünden sağlamlaşmamız lazım" diyor ama Başbakan tarafından, bizi kimse güçsüz gösteremez diyerek azar işitiyor ve konu kapatılıyor.. İlk ekonomik dönüşüm paketi acıklandığında yıl 2014, bu program ugulanabilseyid, sonrakiler uygulanabilseydi… Onuncu “Kalkınma Planı (2014-2018) Öncelikli Dönüşüm Programlarının 2. Paketi Başbakan Ahmet Davutoğlu tarafından açıklandı.” Sonuç ne oldu, hiçbir şey, bunlar ciddi ekonomik hatalardı…
Bu ilk programdan sonra kaç dönüşüm, yapılandırma, yeni ekonomi paketi acıklandı ekonomi yorumcuları bile takip etmede şaşırdı… Hangisi uygulandı? Uygulansaydı ne olur bakın 2014 den bu yana 8 yıl geçmiş neredeyse iki hükümet dönemi degil mi? Kim uygulamadı seçime doğru olmaz, referanduma doğru olmaz, seçime doğru olmaz, 15 temmuzda olmaz, pandemi de olmaz, Ukrayna savaşı olmaz, şimdi seçime doğru hiç olamaz.. Zarar her gecen gün büyüyor ve biz vatandaşlar bu zararları eninde sonun da ödeyecek, karşılayacak olanlarız… son olarak…
Ne yazık ki bu ekonomik kararlar nihayetinde bizim onayladığımız hükümetler eliyle veriliyor, sonuçları hepimizi ilgilendiriyor, refahsa, refahını hep beraber yaşıyoruz, zararsa zararını… Sonuç olarak karar mercilerindekiler sorumludur, İngiltere ve Japonya örneginde olduğu gibi… Bir yanlış söylem de dış güçler operasyonu yapılıyor sözüdür, biraz üzerinde düşününce çok abes bir söz, bizim devletimize, hükümetimize rağmen dış güçler burada bizim ekonomimizde operasyon yapıyorlarsa vay halimize… Hele hele her işin altından onlar cıkıyorsa seçtiğimiz hükümet ne iş yapıyor, bu kos koca devlet kurumu uyuyor mu? Aman olumsuzlukların sorumluluklarını almamak için böyle şeyler uydurmayalım, aynı maden kazaların da kadere suç atmak gibi bir şey, düşününce üzerine abes olduğu anlaşılıyor… Başkalarının ülkeleri Japonya da, İngiltere de neler oluyor bizde neler oluyor görebildik mi? Yani ülkem dış operasyonlara acık mı? Her neyse..
Sorunlar, krizler öyle veya böyle aşılıyor, ekonomik mantık, tasarruf, uygun alanlara yatırım, teknolojiye dayalı sanayi ve tarımsal üretime odaklanarak… Ben kaç kriz gördüm hepsini aştım, aşarız umuduyla selam ve sevgilerimle…
Hüseyin Benek – 26.10.2022 – vatandasfikri.com
Kaynaklar
1* https://www.bbc.com/turkce/articles/c72dr04y4gzo
2* https://foreks.com/haber/detay/635608a5c9e77c000192d0b0/PICNEWS/tr/japonya-cuma-gunu-doviz-piyasasina-yen-alarak-mudahale-etti
3* https://www.dunya.com/ekonomik-veriler/ekonomide-donusum-programi-aciklandi-haberi-266082
4* https://www.dunya.com/ekonomi/simsek-catiyi-gunesli-havada-onarmak-gerek-haberi-408514
|