ZAM SAĞANAĞININ PİYASAYA ETKİLERİ

(Ekonomiyi Daraltan Bir Neden Daha)

Ekonomi neye dayanır, üretim, üretilenin paylaşımı, tüketime dayanır, maliyetiniz düşük, kaliteniz yüksek olursa rekabet gücünüz de, pazarınızda, üretiminizde artar… Bizde böylemi oluyor?

Üretiminizi, ilk olarak icatla, patentle, yenilikçilikle, teknik olarak desteklerseniz, ucuz hammadde, ve enerji temin edebilirseniz, üretim aşamalarında verimliliğe dikkat ederseniz maliyetinizi düşürebilirsiniz, ürettiğiniz ürün de kaliteliyse piyasanız canlanır mı? Normal de canlanması lazım, ama maliyetiniz düşük, kaliteniz iyi buna rağmen alıcı yoksa ne olacak? Ürettiğiniz ürünleri nasıl satarsınız sorusunu sorarak devam edelim mi?

İki Pazar var biri iç Pazar, digeri dış Pazar, ürettik satacağız, ya bak başka soru aklımıza geliyor, üretiyormuyuz, tükettiğimiz gıdalardan, kullandığımız eşyalardan hangisini biz ülkemizde üretiyoruz, ülkemizde ürettiklerimizin hangilerini yerli, hangilerini yabancı sermaye üretiyor? Ürettiğimizden gelen gelirimizin kaçta kaçını tasarruf ediyoruz? Bu sorulara ekonomik mantık içinde cevap vermez, bu alanlarda sorun varsa bunları çözecek atılımlar atmazsak… Durağanlık deriz, resesyon deriz, enflasyon deriz, kriz diyemeyiz… İşin ilginç yanı şu olsa gerek…

 Hem durağanlık var, hem fiyat artışı bu biraz tuhaf değil mi, sen malını satamıyorsun ama fiyatlarını artırıyorsun, örneğin sıgara %50 zam yapılıyor ve sıgara satışının artması bekleniyor… Maliyetler mi artmış, yok vergiler artmış, bakın arkadaşlar aklımızı başımıza alalım,  vergi de iki ürünü ele alalım sıgara ve araba!!!

 Dikkat edin, ikisinin de yarısından fazlası vergi, olmamalı, hadi oldu, vergiyi kim alıyor, devlet, devlet bu paraları hükümetler aracılığıyla yatırıma dönüştürüyor değil mi? Evet… Hükümet diyelim ki arabalardan son 10 yılda 300 milyon vergi aldı, bunun 30 milyonuyla yol yaptı, 270 milyonuyla ne yapması lazım? Bir kamu binası, kamuya makam arabaları, üç cami, Okul, baraj, altı araba markası modeli üretmek, yerli araba markası ve modeli yok biliyorsunuz değil mi? Sıgaradan 150 milyon vergi aldı, sıgara saglıga zararlı biliyoruz değil mi, onun için mi tüm sıgara markalarımızı yabancılara sattık, devlet vergi alıyor, yabacılar para kazanıyor sıgara maliyetinin kaç katına satılıyor? Bütün bu maliyet artışlarının temelinde hammadde yok, üretim maliyeti yok, vergi maliyeti var ve piyasayı daraltıyor, bilinmeli önlem alınmalıdır… Sonra artık mal ve hizmetlere de zamlar piyasayı ciddi daraltmaya başladılar… Nasıl yani?

Örnegin maaşım 2000 lira 100 liralık fatura öderken, 130 ödemeye başladım, üç fatura ödemek 90 lira fazla ödeme demek, sigaraya 300 lira öderken 450 ödemeye başladım, yol param 180 lirayken, 240 lira ödemeye başladım… Peynir, zeytin, yumurta, ekmek, yag, şeker, tuz, deterjan kısacası her şey de ortalama bir %30-40 zam geldi… Bunları da 200 sayarsam, toplam 500 lira eder ki… Ben aynı maaşla, birde kredi kartımdan doğan, kredi taksidimden doğan borçlarla ne harcayayım ki piyasa canlansın? Piyasa zamlardan dolayı  %10 daha daralırsa şaşırmayın… Kriz mi var, yok canım, kim diyorsa hain, kim diyorsa ajan, bunlar bizi ekonomik olarak güçsüz göstermeye çalışıyorlar, uçuyoruz farkında degilmisiniz, diyor lider, bize düşen alkış, yetmez daha canlı alkış…

Mal ve hizmetlere bu kadar zam yapılırsa, bu kadar vergi bindirilirse, birde bunlar kamu savurganlığıyla üretime neden olacak yatırımlara dönüştürülmezse… Adeta üretim teşvik edilmiyor ucuz ithalatla adeta tüketim teşvik ediliyorsa,  gelecekte daha çok ekonomik sorun bekliyor bizi buna göre, öncelikle iktidarın, sonra özel sektörün lüksten savurganlıktan acilen vaz geçerek, vatandaşın durumu zor ama biraz daha dikkat ederek önlemler alması dileğiyle, selam ve sevgilerimle…

Hüseyin Benek – 3.9.19 – vatandasfikri.com