EKONOMİK SORUNLAR, NASIL OLUŞURLAR?
128 Milyar Dolar Gerçekte Ne Oldu?
Kamuoyunun “128 milyar dolar nerede? Yada ne oldu, yada neden ihale yapılmadan satıldı, kim sattı, kimler aldı sorularına daha belgeli bir yanıt gelmedi?
Hükümet ve Ak Parti sözcüleri açıklamaya çalışıyorlar, ancak iktidar yetkililerinin hiçbir açıklaması belgeye dayanmadığı için toplumu, özelliklede muhalefeti tatmin etmeye yetmiyor… İnanmak isteyenler inanıyor böyle bir mantık anlayışımız var… Belgeli, zamanlı, nasıl piyasaya verildiği açıklanmalı, bu 128 milyar doların harcanması, bazı siyasilere göre eritilmesi, bazılarına göre yakılmış gibi boşu boşuna dövizi, enflasyonu kontrol etmek için, bazılarına göre arka kapıdan, bazı bankalara verilerek rezervlerin adeta yok edilmesi üzerine sorulan bu soruya sağlıklı bir açıklama gelmeli ki… Kamuoyu, muhalefet ikna edilir önerisiyle, bizce ne olmuş olabilir yorumlarına katkı sunalım dedik…
Öncelikle ben sonucu tartışmayı sevmem, neden rezervler eridi, eriyecek ona bakarım, neden eridi ki, sorumlusu kim, yanlış ekonomik politikalar, bunu kim uyguluyor ben olmadığıma göre, CEHAPE olmadığına göre hükümet olabilir!!
Nerede yanlış yaptı derseniz, dövizi ucuz tutarak ithalatı, fiyat istikrarı için kullanmaya başlayarak, ilk olarak kurban ithalatı, (İlahiyatçılar bu Caiz mi Tartışmalı) sonrasında et ithalatı (Helalmı), sonra pirinç ithalatı, sonra yağlı tohum ithalatı, sonra bakliyat ithalatı, sonra saman ithalatı derken, zaten enerji ithalatımız var, silah ve teknolojik ürün ithalatı derken.. Sürekli dış acık verildi, en büyük dış acık sadece bir yılda, 2011 yılında 105 milyar dolar acık verilirse ve son on yılda 724-725 milyar dolar dış acık verilirken, seyreden biz vatandaşlar, muhalefet, hükümet rezervi sıfırlayınca hepimiz şaşkınız!! İyide bu sonuç, üstelikte bu açığı ülkemizdeki kurumları, işletmeleri, arsaları, vatandaşlık karşılığında evleri satarak, yetmediği yerlerde borçlanarak bu açıklar verildi, bu kadar savurganlık karşısında rezerv kalmaması, doların karşısında Türk Lirasının değer kaybetmesi sizce normal değil mi? Muhalefet bunu dedi, hükümet sözcüleri şunu dediyi bırakalım, artık hepimizin imkanı var, ben araştırdım dış açıkları hesapladım, sizde araştırın bu hükümet dönemin de faize ödenen dolarları sorun, araştırın bilin öneririm… Her neyse hala 128 milyar doları merak ediyormusunuz, ne oldu?
Doları ve faizi kontrol etmek için TL ye çevrilerek piyasaya verildi, bazılarını borsadan çıkan yabancılar aldı, bazıları kredi çekerek dolar aldı, altın aldı, sonuçta 2019 martında başlayarak bugüne kadar bu para piyasayı canlandırmak için piyasaya verilmiş olduğu söyleniyor, ama belge yok açıklama var, bu tartışmanın kapatılması için belgeli açıklamalar bekleniyor… Bu soruların ve tartışmaların içinde bir şey daha oluyor, bu paranın piyasaya verilme yönteminin doğruluğu yanlışlığı, Durmuş Yılmaz döneminde MB, ilan eder, şu kadar döviz satılacak ihaleye girmek isteyenler acık artırmaya katılsın denirdi, şimdi neden denilmedi? Eriyen rezervler neden önemli ile yazıyı bitirelim mi?
Önce merkez bankası, siyasetçinin her talebini karşılamak zorunda değildir, öncelikle kendi kanuna, yani hukuka, sonra ekonomik mantığa uygun mu, siyasetçilerin emri, önerisi, talebi diye sorabilecek kadar, seçilmiş siyasilere bağlı olduğundan daha çok hukuka, yasaya, ekonominin gerçeklerine bağlı olması gerekmez mi? Gerekir ve o zaman 128 milyar nerede sorusuyla kimse muhatap olmaz dı?
Eskiden ne kadar döviz, hangi yöntemle kime satıldığı bankanın internet sitesinde yazarmış, şimdi yazmıyormuş, yazılmış olsaydı kim nasıl bu 128 milyar doları aldığı belli olurdu soru sormaya gerek kalmazdı…
Bu sorunların temelin de aslında dış açıklar var, fiyat istikrarını üretimle, mal arzıyla değil, ithalatla, ucuz krediyle, ucuz kredi için de rezervleri ve borçlanmayı kullanarak dış acık, bütçe açığı, yüksek faiz gibi ekonomik olarak çok maliyetli bir yolun izlenmesi de kaynakların erimesine neden olmuştur… Belki de bu arada 128 milyar doları bile aşan bir kaynak kaybı söz konusu olabilir… Karşılaştırmak gerekirse… 128 milyar dolarlık rezervin piyasaya ucuz verilerek şimdi alınması halinde, bu hatanın kısa vadeli ekonomimize zararı 250 milyar lira civarında... Oysa bu arada daha büyük zarar şu hatadan dolayı oluşmuş durumda…
Merkez Bankası Başkanı Naci Ağbal’ın görevden alınmasına dayalı döviz karşısında TL nin değer kaybetmesine dayalı olarak sadece dış borçlarda 450 milyar lira bir ek maliyete yol açılmış olduğunu bağımsız ekonomistler hesaplıyor… Biz vatandaşlar bu hata yapan yapan bir hükümete desteğimizi nereye kadar sürdürebiliriz ki!
Türkiye’nin toplam dış borcu 450 milyar 48 milyon dolardır, yan yana 300-500 doları görmemiş vatandaşlarımızın dış güçlere borcu 5.382 dolar dır. Bunun nedeni ise üretmek yerine dışardan mal ve ürün ithal edilerek oluşmasına izin verilen dış açıklardır… Her neyse gelinen nokta bu ben her sorunun çözümü olduğunu düşünür, çözmek için ekonomik aklın kullanılması gerektiğini öneririm…
128 milyar dolar nereye gitti: 2020 yılına ilişkin 30.2 milyar lira MB kârı Hazine’ye aktarıldı, Halbuki bu rakam rezerv satışına başlandığı 2019’da bile 40.5 milyar liraydı, dolarla lirayı karıştırmadan okuyalım bu bölümü!!
Asıl sorun şurada başlıyor, çeşitli rakamlar var, Türkiye’nin kısa vadeli borçlarında ciddi artış gözleniyor, üstelikte daha da yüksek faizle… Bu konuyuda araştırın ne kadar kısa vadeli yani önümüzde ki bir yıl içinde ödenecek borcumuz var
Üzülerek şunu belirtmek zorundayız, Türkiye’nin 1 yıl içerisinde yenilemesi gereken dış borç miktarı Şubat 2021 itibarıyla 191.9 milyar dolardır. Son 12 ayın birikimli cari açığı ise 37.8 milyar dolardır. Bu rakamın önümüzdeki 1 yılda 30 milyar dolara ineceğini dahi varsaysak; aynı dönemde 5.8 milyar dolar kamu, 3.4 milyar dolar özel sektör faiz ödeme yüküyle birlikte hesaplanırsa, Türkiye’nin 1 yılda 191.9+30+9.2=231.1 milyar dolar dış finansman gereksinimi bulunduğu görülmektedir… İşte tam bu noktada rezervler erimemiş olsaydı işimiz daha kolaydı, şimdi daha zor, Allah hükümetimize de bize de kolaylık versin… Dileyerek, ekonomimiz 128 milyar dolar nerede sorusundan bile daha sıkıntılı bir ekonomik sorunla karşı karşıyayız… Bu ekonomik sorunlara birde salgından kaynaklı bir ekonomik sorunları eklediğimiz de… Tekrarlamak gerekirse… Sadece ve sadece bu 128 milyar dolar rezervin ucuz olarak piyasaya verilmesi ve MB başkanın görevden alınmasına dayalı bu iki olayın maliyeti 500-600 milyar TL olduğu düşünürsek ve….
İşin kötü tarafı yöneticilerin yaptığı hataların acı ilacını biz vatandaşlar içiyoruz… O zaman ister muhalif, ister hükümet taraftarı olalım, ülke ekonomisi bizim iyi veya kötü yaşamamıza neden oluyorsa ülkenin, ekonomisinin iyi yönetilmesini sağlayacak bir yönetim seçme sorumluluğu bizdedir…
Muhalefetin vatandaşların, daha çok da üniversitelerin iktisat fakültelerinin bu konularda “128 milyar dolar nerede?” neden bu kadar kolay hazineden çıkarıldı, neden bu kadar sık MB başkanı değiştirerek panik havası yaratıyoruz, sorularının yanı sıra, bu ekonomik sorunlar nasıl aşılır, sorularını da yüksek sesle sormalı ve cevaplar aramalıyız… Aramak dileğiyle, selam ve saygılarımla..
Hüseyin Benek – vatandasfikri.com --- 22.4.2021
Kaynaklar
1* https://tr.wikipedia.org/wiki/T%C3%BCrkiye%27nin_d%C4%B1%C5%9F_ticareti
4* İbrahim Kahveci - https://www.karar.com/yazarlar/ibrahim-kahveci/128-milyardan-bize-ne-1589216
|
