ASĞARİ ÜÇRET NE KADAR OLMALI?

Asgari ücretle çalışanlara zam ne kadar kişiyi ilgilendiriyor diyorsanız yaklaşık 6.000.000 kişidir, bunu ailede ki kişi sayısı 4 ile çarparsak 24 milyon, 3 ile çarparsak 18 milyon vatandaşımızı ilgilendirmektedir… Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı'nın yaptığı bir araştırmaya göre Türkiye'de çalışanların yüzde 40,3'ünü asgari ücretli çalışanlardan oluşuyor. Vatandaşların, en çok çalışanlarının oluşturduğu açlık ve yoksulluk sınırıyla kıyaslandığın da asgari ücretin ne kadar olması gerektiği üzerine düşünelim ve karar alıcılara önerilerde bulunalım mı?

Bir işçi sendikası Türk-İş’in araştırmasına göre, Temmuz 2018’de dört kişilik ailenin açlık sınırı 1.738TL, yoksulluk sınırı ise 5 bin 662TL’dir. 1.738 TL dört kişilik ailenin yeterli ve dengeli beslenebilmesi için gerekli olan gıda gideridir, bunun altında ki maaşlar vatandaşlarımızın açlık sınırlarında yaşaması demektir… Ücret zamları neyle belirlenir geçim standartlarıyla,  şimdi buna dayanarak en çok kullandığımız, en çok fiyatı artan ürünlerle devam edelim mi?

Geçen ay, Eylül 2018 içinde gerçekleşen Tüketici Fiyat Endeksi (TÜFE) verileri açıklandı. Buna göre; TÜFE’de 2018 yılı Eylül ayında bir önceki aya göre %6,30, bir önceki yılın aynı ayına göre %24,52 fiyatlar artmış demektir… ÜFE’nin yüksek oluşundan dolayı fiyat artışları, buna bağlı olarak da enflasyon artacak tahmini yapılabilir… Şimdi bu %25’e yakın artış genel fiyat artışı olup bunun içinde belki de hayatımızda bir defa bile kullanmadığımız ürünler vardır… Asıl önemli olan örneğin her sabah kahvaltımız da olan zeytin, peynir, yumurta, ekmek, domates, tere yağ, yemeklik yağ gibi her gün kullandığımız ürünlerdir ki… Örnegin elektrik ve doğal gaza ne kadar zam geldi? Bana kalırsa asgari ücret zammı en çok kullanılan 25-30 ürünün artışı baz alınsın ve artı %2 olsun… Yani en az maaş alan ve en çok çalışan bu grubun hak kaybı da böyle engellenmiş olur…

Gelelim zam şampiyonu; domates Enflasyon verilerinin açıklanmasının ardından Eylül ayında fiyatı en çok artan ürün de belli oldu. Söz konusu dönemde domates bir önceki aya göre %35,20’lik fiyat artışıyla zam şampiyonu oldu. Aylık fiyat atışları şöyle gerçekleşti: Domates %35,30, sivri biber %31,82, bilgisayar %31,36, salça %29,12, yazım ve çizim kağıtları %25,45, fırınlı ocaklar % 24,89, ütü %24,38, patlıcan %23,95, perde hazır (Takmatik) %22,33, bulaşık makinesi %20,24, çamaşır makinesi %19,74, üzüm %19,73, elektrikli küçük ev aletleri (tost makinası) %18,98, fırın %18,38, bebek maması (toz karışım) %18,20, badem içi %17,78, kombi %17,77, okul defteri %17,43, servis ücreti %17,21, otomobil (benzinli) %15,84. Fiyatları yarı yarıya artan elektrik, doğal gaz, Yumurtayı ve sabunu unutmuşlar, bence en çok artan bu dörtlü idi… Bu fiyat artışı ile kıyaslamanın yanı sıra bir de uluslararası kıyaslama yapalım mı?

Türk Lirası'nın değer kaybıyla birlikte bu yıl asgari ücretin alım gücünde de önemli bir azalma oldu. Vatandaşlarımızı Avrupa'nın en düşük asgari ücretini almaya başladı… Bu durumun düzetilmesi için Türkiye'de asgari ücrete ne kadar zam yapılmalı? 2016'da aylık brüt asgari ücretle 518 Euro almak mümkündü. 4 Ekim 2018 kuruyla aynı miktarda Euro alabilmek için brüt asgari ücretin 3682 TL olması gerekiyor… 2018 yılı başında 1404 liradan 1603 liraya çıkarılan net asgari ücretle 353 Euro almak mümkündü. Bahar aylarından itibaren TL'nin değer kaybetmeye başlamasıyla bu miktar 197 Euro’ya kadar geriledi. Türk Lirası'nın en düşük seviyesinden bir miktar yükselmesi ile birlikte 4 Ekim 2018 itibarıyla asgari ücretin Euro karşılığı 225 Euro oldu. Fakat bu miktar, asgari ücretin Euro bazında zirve yaptığı 2016 yılının %40-50 gerisinde olduğu görülüyor, bu kaybın telafi edilmesi için de asgari ücrete hatırı sayılır bir zam yapılması gerekiyor… Bizimle aynı ekonomik sevide olan Avrupa ülkeleriyle kıyaslayalım mı?  Türkiye'de asgari ücretle çalışan işçiler öteden beri, Doğu Avrupa ülkelerinden daha yüksek maaş alırlardı… 2001 yılında Türkiye'de yaşanan ekonomik kriz ve kur şokuna rağmen asgari ücret Slovakya, Çek Cumhuriyeti, Romanya, Litvanya gibi ülkelerin üzerinde kalmıştı… Şimdi ne yazık ki bu ülkeler bizi geçti… Polonya, Çek Cumhuriyeti, Macaristan gibi ülkelerin çok gerisinde kaldı. Türkiye'deki asgari ücret, bir zamanlar iki katına yaklaştığı Sırbistan, Karadağ, Arnavutluk gibi ülkelerin seviyesine düştü. Bunun için hatırı sayılır bir zammı asgari ücretliler hak etmektir… Bizim önerimiz ise şudur…

Piyasaya ekonomik baskılarla yıl başına kadar yada seçime kadar baskı uygulanacak ve enflasyon düşün gösterilecek ve düşük zam yapılacak söylentilerine de inanmak istemiyor… Bence asgari ücret kaç lira olmadırla, yazıya son verelim mi?

Elimiz de iki tane rakam var, biri açlık sınırı, 1.738TL’dir, diğeri ise yoksulluk sınırı 5.662TL’dir … Bunlardan hareketle, açlık sınırının iki katı yada yoksulluk sınırının yarısı kadar, buda aşağı yukarı 3.000 TL civarın da bir ücret zammı yapılması gerekmektedir… Hadi bu ekonomik sorunlar dikkate alındı yapılamadı, o zaman en 2.500 TL asgari ücret olmalıdır… Öneri ve dileklerimizle, selam ve Sevgilerimle…

Hüseyin Benek --- 12.10.18 --- vatandasfikri.com

Kaynaklar

1-            https://www.sozcu.com.tr/2018/gundem/asgari-ucretle-nasil-gecinilir-2667500/

2-            http://www.karar.com/ekonomi/asgari-ucrete-ne-kadar-zam-yapilmali-7970?p=2

3-            https://www.yenisafak.com/ekonomi/eylul-ayinda-fiyati-en-cok-artan-urun-oldu-3399619