BİR BAŞARI HİKÂYESİ, BAŞARMAK İSTEYENLER İÇİN!
Başarı İçin Gereken Enerji Nedir? Başarılı Olanlar Nasıl Oluyor?
Herkes başarılı olmak ister kimi başarıyı çok kazanmak kimide mutlu olmak diye ifade eder, kimi sanatsal başarı, kimi sosyal başarı, kimide sporda başarı ister, başarının peşinde koşarlar… O zaman başarı nedir ile başlarsak meramımız daha iyi anlaşılır olacak konu diyerek, başarı nedir?
Başarı: Toplumsal ve kişisel düzeyde tanımlanmış bir görevin veya amacın gerçekleştirilmesine başarı denilebilecegi gibi… İstenen amaca ulaşma, erişme, istenileni elde etmeye de başarı denilebilir… Eğitimde program hedefleri ile tutarlı davranışlar bütünü, sınav başarısına neden olacak bilgilerin sorulması durumunda cevaplayabilme becerine de sınav başarısı dersek… Özel bir beceri alanında belirlenen yeterlilik düzeyinin edinilmesi ve bunu başka uygulayıcılara göre daha iyi uygulama beceresi ise başarı bu sonuçları saglayacak enerji+yetenek+zihinsel birikim+ esneklik+disiplin+çalışma gibi durumlara beden gücü ile duygu/ruh gücünü de ekledikmi başarı bize kapılarını acar.. Bir başarı hikayesi Novak Diskovic, örnegini inceleyerek başarı nasıl gelirmiş ona bakalım mı?
Novak Djoković'in başarısının sırrı nedir dersek zihinsel dayanıklılık güç ve esneklik diyebiliriz. Tenis'te Bir kez bile olsa Grand Slam kazanmak her tenisçinin hayalini kurduğu ve buna ulaşmak için canla başla disiplinle çalıştığı büyük bir başarıdır… Grand Slam’ı (Uluslararası Tenis Federasyonu Tarafından Düzenlenen Dört Büyük Tenis Turnuvası) 23 kez başarmak ise bambaşka bir seviyeye işaret eder ve bunun nedenini de merak ettirir işte bu nedenle Novak Djoković'in başarısının sırrını merak etmeliyiz. Ediyoruz de acıkcası…
Djokovic zihinsel eğitimine ciddi zaman ayıran ve sportif kariyerini buna göre planlayan bir isim bunun yanında mindfulnes olarak bilinen tam olarak Türkçe karşılığı bulunmasa da bilinçli farkındalık olarak ifade edebileceğimiz konuda uzmanlarla çalışan bir sporcu. 2013'te yemek kitabı Serve to winn'de bundan bahseden Djokovic mindfulnes egzersizlerini yaklaşık 15 dakika yapıyorum ve bu benim için bedensel egzersizlerim kadar önemli diyor. Zihinsel egzersizler nasıl yapılıyor?
Mindfulnes şu anda gerçekleşen duygu düşünce ve olaylara yargılayıcı olmadan dikkatle odaklanmak ve olayları kendimizi izleyebilme becerisi gerektiriyor. Bir başka tanımla insanların sakin bir şekilde bilinçli düşünmelerine ve duygularına deneyimlerine izin veren zihinsel bir beceri tenis örneği üzerinden gidecek olursak oyuncu bir servisi kaçırırsa strese girer çünkü bir servis kaçırmış kaçırmışsınızdır bir kere daha kaçırırsanız çift hata olur. Bu da rakibe puan kazandırır motivasyonunuzu ve özgüveninizi düşürebilir bunun moral bozukluğu da diğer oyunlara yansıyarak size maç kaybettirir.
İşte gündüz mindfulnes uygulayan bir tenisçi ilk servis kaçtıktan sonra bilinçli farkındalık devreye girer oyuncunun durumun bilincinde olmasını ve olumsuz bir reaksiyondan kaçınmasını sağlar… Djokovic bunu şöyle açıklıyor o kadar çok mindfulnes yaptım ki beynim artık otomatik olarak daha iyi çalışıyor eskiden ne zaman bir hata yapsam donup kalıyordum şimdi hatalı bir servis atışı yaptığımda ya da ters vuruş yaptığımda halen kendimden şüphe duyabiliyorum ama bununla nasıl başa çıkılacağını biliyorum…
Aslına bakarsanız Djokovic de hatalar yapıyor hatta bu hatalar sakatlığa veya set kaybetmeye de neden olabiliyor buna da söz konusu zihinsel direnç hatasız performans göstermekle ilgili bir durum değil sonuçta bu tip sporlarda hatasız olmak imkânsız… Bu direnç daha ziyade sıkıntılı bir etkenden sonra duruma uyum sağlama ve toparlanma yeteneği olarak turnuvada karşılığını buluyor. Bu noktada gelişmiş olan zihinsel esneklik sporcuların yaşadığı anlık problem ve başarısızlıkların olumsuz etkilerine karşı bir kalkan görevi görüyor. Bu kalkan dünden, bugüne gelişmiyor çaba sarf ederek zaman içinde gelişiyor bu süreçte sporcular deneyimlere dayalı bir öğrenme döngüsü aracılığıyla bu sürece dahil oluyor. Bunu başarı istediğimiz her yarışta ve sınavda yapabiliriz…
Duygusal kontrol için psikolojik beceriler geliştirmekle dayanıklılık için önemli… Bu sonuca değil sürece odaklanmayı ve sporcunun başarısızlık tehditleri üzerinde durmak yerine performanslarını geliştirmek için yapabileceklerine bakmasını sağlıyor.
Bunu mindfulnes yapabilen sporcular, zorlukla karşılaştığında elinden gelenin en iyisini yapıyor, sonuç ne olursa olsun bu psikolojik becerilerini nasıl işlediğini düşünüyor ve dirençlerini artırarak sporcular kendilerine daha çok yarayan şeyleri tekrar etmeye başlıyor…
En üst seviyede sporcular performans kaygısı kalabalıkların davranışları kendileriyle birlikte başkalarının beklentileri ve rakiplerinin tepkileri de dahil olmak üzere birçok potansiyel dikkat dağıtıcı şeye karşın da mindfulnes yaklaşımıyla hareket ediyorlar. Bu gerekli bütün insanlar gibi sporcuların zihinleri de dağılmaya ve odağını kaybetmeye eğilimli oluyor… Bu zihinsel egzersizler sonucu nasıl bedensel dirençliliği spor artırıyorsa, zihinsel egzersizlerde, zihinsel dirençliliği artırmaktadır…
Heriot-Wat üniversitesi psikoloji Doçenti Jenifer Meggs’e göre dirençli sporcuların bu zorlukları aşmalarını sağlayan temel özelliklerinden birisi dış etkenlerden, sonuç kaygısından sıyrılarak ana odaklanma yetenekleri sporcuları bunu yapabilmek adına kaygıya alışmak ve oyunlarını geliştirmek için mindfulnes gibi spor psikolojisinde yeri olan teknikleri uyguluyorlar..
Sporcu başarısı için öncelikle güç ve esneklik gerektiğini söylemiştik, Djokovic'in bu dayanıklı öğrenme ve geliştirme sürecinin ana unsuru ise uyum sağlamaya açık bir yapıda olmasıydı. Boş yere hırs yapmak yerine her turnuvada oynayacağını kabullendi ve motivasyonunu buna göre ayarladığını ifade ediyor… Temelde grand slam hedeflediginde zihninde, bu turnuvalara hazırlamak için hem zihni, hem bedeni bu hedefine uyarladı. Başarıyı getiren bu motivasyon olduğunu belirten uzmanlar, bu durum sporcuların sürekli zorluklardan tatmin olarak geliştirdikleri en yüksek performans seviyeleri için çalışmaya motive oldukları bir fenomen olarak görülebilir. Zihinsel egzersizlerle zihin kontrolünü gerçekleştirebilen sporcular başarısızlıktan korkmuyor, bunun yerine hedeflere ulaşma sürecinde her türlü zorlukta başarısızlığı kabul ediyorlar, zihinsel faaliyetler ile hem yarıştan süreçten kopmuyorlar… Bir başka deyişle sakatlanmalar olsun, kovid 19 aşısı olmadığı için turnuvalardan men edilmeler olsun, her türlü zorlu turnuva ve hatta duygusal patlamalar gibi sorunları kafasında bitirmesi başarısına katkıda bulunuyor. Kendinden tekraren dinleyecek olursak, Djokovic olağanüstü başarısını neye bağlıyor?
Sırp raket şunları söylüyor, neler olabileceği hakkında çok fazla düşünmeyi bıraktım ve doğru zamanda doğru şutları atmak için fiziksel ve zihinsel gücüme güvendim… O doğru zamanda doğru vuruşları yaptığı, bir daha yaptığı ve bir daha yaptı sonunda her türlü zorluğa rağmen tenis tarihinin ulaşılması güç bir başarısını imza attı. Bizde Dkokovic’i kutluyor bizim adımıza her alanda yarışan insanlarımızada böyle başarılar nasip olsun diyoruz…
Biz bunu her türlü yarışta ve okullardaki sınavlarda da yapabiliriz kaygımızı kontrol etmek için sonuca değil şuana, süreci odaklanarak kendi kaygılarımızı kontrol edip korkularımızı kontrol edip zihinsel birikimimizi, zihinsel faaliyet ile sonuçlara aktarabiliriz. Sonucun kötü geleceği düşüncesi belki bizi sınırlandıracak sınırlandırıyor bu nedenle yapabileceklerimizi yapamıyor olabiliriz… Zihinsel egzersiz mindfulnes, gibi sonuca değil sürece ana odaklanmak gerekiyor, odaklanarak doğru şık bulunarak okullardaki başarılı oranımızı artırabiliriz. Hangi alanda yarışıyor, hangi alanda sınava giriyorsanız girin her alanda başarılar dileriz… Başarı ve Mutluluk sizinle olsun, Selam ve Sevgilerimle…
Hüseyin Benek – vatandasfikri.com 30.7.2023
Kaynaklar
1* Herkese Bilim Teknoloji Dergisi Sayı 380- 20..7.2023- Batuhan Sarıçam makalesi
2* TDK Sözlük
|