EKONOMİ NASIL CANLANIR?
(Devletin Vatandaşa Maliyetini Düşürülerek)
Şurada hükümetle de hem fikiriz, piyasaya para girince ekonomi canlanır, iyi de piyasaya para nasıl girse daha iyi olur? Ya para oranıyla üretim oranınız arasında fark olursa, ne olur?
Birinci tercih kredi faizleri düşürülür ve borçlu olan vatandaşın biraz daha borçlanması beklenir, vatandaş borçsuzsa borçlanabilir, ya borçluysa, ki hepimiz biliyoruz ki hem devlet, hem özel sektör, hemde biz vatandaşlar borçluyuz… Demek ki buradan piyasanın canlanması zor, ayrıca faizde ödeneceği için…. Piyasaya 10 lira para sokmak için yılda12-13 para ödememiz gerekir… Borçsuz olsak piyasaya böyle para sokardık, şimdi sokamıyoruz, hükümetin bilgisine arz edilir… İkinci piyasayı canlandırmak için para sokma yolu bence daha mantıklı…
Maaş ve ücretlere zam yaparak, asgari ücretin içindeki vergi oranları düşürülerek piyasaya para sürebilir, işte burada ciddi sorun var… Bir maaşlı düşünün Ekim de vergi dilimi yükseliyor, maaşı %10 düşüyor, sonra hükümet zamları erteliyor ve buna ilave olarak istatistik kurumu enflasyonu düşük gösteriyor… Yılbaşında bunlar üzerinden maaş zammı yapılıyor, enflasyon %20 mi, maaş zammı %10-12 oluyor kayıp %8-10 civarında oluyor…. Yani faizsiz olarak piyasaya sokmak varken, vatandaşlar faizli paraya yönlendiriliyor… Başka bir piyasadan para çekme işi de cezaların artırılması, ceza kesilenlerin sayısının artırılması yolların denendiği gibi izlenimlerimiz, söylentiler de var… Son zamanlarda güvenlik ve denetleme memurları ellerinde ceza makbuzlarıyla dolaşır oldular, her ceza piyasadan para çekmek demektir… Devlet kendi harcamalarını kısmak yerine gelirlerini artırmanın yoluna gidiyor, bu durumda vatandaşa vergi, harçlar ve cezalar olarak yansıyor… Örnek vermek gerekirse…
Sigarada %87-88 vergi oranıyla devletimiz dünya vergi rekoru kırmış durum da… Vergiler çok fazlaysa ya bir kesim vergi vermiyor, yada devletin maliyeti vatandaşa çok yüksek demektir… İşin önemine hem hükümetin, hemde vatandaşın dikkatini çekmek için bağımsız ekonomist İbrahim Kahveciye kulak verelim mi, ne diyor? “2000 yılında tablo şu: 30 milyar 348 milyon lira vergi geliri toplanmış (GSYH’ya oranı %18,21) Şimdi kaç paradır, araştırmak lazımdır… İşin özü şu: Devlet idaresi için harcanan para ve GSYH’ya oranı nedir? 2000 yılında devlet idaresi için 40,4 milyar lira harcanmış ve bunun GSYH’ya oranı %24,25’miş, sonra kaç lira olmuş, bu oran milli gelirin alt kalemi olan Gayri Safi Yurt İçi Hasılayla kıyaslandığında kaça çıkmış? “2007 yılına geldiğimizde devletin topladığı para 283,5 milyar lira ile GSYH’nın %32,22’sine ulaşıyor.” Devletin maliyeti burada durmuyor, devam ediyor… 2015 e gelindiğin de ise durum şu oluyor… “Mesela 2000 yılında GSYH’nın yüzde 24,25’i kadar devlet idaresi için para harcanırken, 2015 yılında bu harcama oranını yüzde 37,88’e çıkartıyor.” Kısacası devletimizin biz vatandaşlara maliyeti 15 yılda %24.25 den %37.88 e çıkıyor… Devletin maliyeti demek, devletin piyasadan çektiği para demektir… Ayrıca devletimiz, Alman devletiyle kıyaslandığında Almanların devleti milli gelire göre vatandaşlarına maliyeti nedir, bizim milli gelirimizle kıyaslandığında devletimizin bize maliyeti nedir? Bunlar araştırılmalıdır…
Artık devlet piyasadan para çekmek yerine, kemer sıkmalı tasarruf etmelidir… Ayrıca vergiyi ekonomik olarak en düşük gelirliye, yani tabana yayacağına en yüksek gelirlilere tavana yayılması da piyasaya canlılık getirecektir… Belki çoğumuz içmiyoruz ama piyasayı vergilerin daralması açsından değerlendirildiğinde en güzel dört örnek… Alkol, sigara, benzin/mazot, ayrıca sıfır arabalarda ki vergi oranları dikkate alırsak bu üç piyasada ki daralmanın nedeni olarak vergileri sayabiliriz… İnsanlar kaçak alkole, tütüne ve vergi kaçırma yollarına başvurmaya başladıkları izlenmektedir… Devletimizi yöneten hükümete durumun vahametini arz eder… Bir an önce lüks arabalardan, uçaklardan, abartılı lüks makamlardan, fahiş kiralık binalardan ve arabalar vazgeçilerek, devletin piyasadan daha az para çekmesinin gerektiğini hatırlatıyor…
Biz bir liralık ekmeği 1.75 kuruşa almaya başlayarak neredeyse %70-75 tasarruf etmeye başladık.. Devleti yönetenlerden de ricamızdır %50-60 tasarruf edilerek devletin maliyetinin düşürülmesidir… Umarım ekonomik sorunlar aşılır, bunun en birinci aşma yönetimi, üretmek ve yeni üretimler için tasarruf etmektir… Bizde üretime neden olacak kredi faizleri mi düşürülüyor, tüketime neden olacak kredi faizlerimi düşürülüyor, varın süz düşünün… Sanki burada hata yapıyoruz gibi, ekonominin temel mantığı üretim için verimliliği artırmaktır, maliyetleri düşürmektir, maliyetleri aşan vergiler koymamaktır.. Umarım yönetenler bu önerileri dikkate alır ve uygulamaya koyarlar… Ekonomimiz üretime, mal/ürün arzına ve talebine, para arzındaki dengeye dayanarak canlanır… Şimdiden bayramınızı kutlar, sizin için, bizim için bayramların bayram gibi yaşanmasını dilerim…
Hüseyin Benek – 8.8.19 – vatandasfikri.com
Kaynaklar
|
