DÜĞÜNLERİN TOPLUMSAL KATKISI

İki genç (GözdeNur ve Erdem 21.9.2024) evlendi, bende akraba olarak bu düğüne davetliydim, şunlara tanık oldum davetliler genelde akraba ve arkadaşlardan oluşuyor… Uzun süredir bir birini göremeyen akrabaların birbirlerini düğün aracılığıyla gördüklerine tanık oldum… Arkadaşlığın dostluğun gittikce azaldığı günümüzde, arkadaşların yan yana gelerek eglendiklerini gördüm, kültürel farklılıkların hoş görüyle karşılandığını gördüm, takılarla yeni evlenen çiftlere destekler yapıldığına tanık oldum… Kısacası bir düğünde olması gerekenlerin olduğuna tanık oldum… Düğünde davet var mı, var, davete icabet edenler varmı, var, düğünde  evlenen çiftlere katkı var mı, var, eğlence var mı var, var.. Bu son katıldığım düğünde o kadar çok eglenildi ki, muhafazakar kültürümüz eglenceyi pek hoş karşılamaz, buna rağmen bu eglencenin cazibesine muhafazakar misafirlerin bile katıldığına tanık oldum… Bütün bunların topluma katkısı var, toplumsal aidiyet duygusunu akrabalıkla başlatarak genel olarak bir aidiyet duygusu gerçekleştiriyor… Ortak eglenceler, müzikler ortak duygulara neden oluyor, bence davet edildiğiniz düğünlere gidin, dügüne giden oynar, eğlenir cenazeye giden aglar üzülür  denir ya, siz düğünlerde eğlenmeyi ihmal etmeyin, utanma duygunuzu bastırmak için sınırları aşmamak, alışkanlık yapmamak kadıyla bir iki tek atabilirsiniz önererek… Devam ederek…

Düğün çok güzel oldu, dilegimiz bundan sonra da evlilikleride daha çok güzel olur, dilegimizle düğün dendiginde toplum olarak ne anlaşılmış, ne anlaşılıyor ona bakarak devam edelim mi?

Düğün deyince toplumumuz ne anlıyor, ben iki insanın evlenmesi için yapılan eğlenceler anlıyorum… Bunun başka bir amacı daha olmalı bu bir ilan da olabilir, biz ikimiz artık evlilik bagıyla baglanıyoruz diye topluma ilan etmek için bir yan yana gelişte diyebiliriz… Aslında nikahtan da bahsetmemiz gerekirse, nikah hukuki, dini, kültürel olarak, bir erkekle bir kadının kendi iradelerine dayalı olarak evlilik birliği kurmasını sağlayacak yasal işlem; evlilik akdi, akit de diyebiliriz…  Böylece evlilik sözleşmesi, bagı hukuki kuruluyor, yasal olarak artık evlilik doğuyor..  Toplumumuz tarihin de, düğün deyince ne anladı diye bakacak olursak şunları görürüz..

Düğün: Evlenme veya sünnet dolayısıyla yapılan tören, eğlence; Toy : Bir olayı kutlamak için yapılan büyük eğlence veya törene de Toy denildiğine tanık oluyoruz… Bu törenlerin içinde ziyafet de var, törenlerin başka ne maksadı olabilir, dersek? Evlenenlerin evliliklerini ilan da diyerek kelimenin kökenine bakacak olursak..

“Düğün”ün “düğüm” olduğu; bağ, akit, özellikle evlenme akdi, yani nikâh anlamına geldiği görüşü mantıksız değil. “Tügün” Divanü Lügati’t-Türk’de “düğüm” anlamında kullanılıyor. Tügün şeşildi (düğüm çözüldü), tügün tügüldü (düğüm düğümlendi), aş boguzda tügüldü (yemek boğazda düğümlendi), tügün çiğildi (düğüm sağlamlaştırıldı), tügün tügündü (düğüm düğümlendi, kendi kendine düğümlendi)… Düğün düğüm, yani bağ, bağlanma anlamında da kullanılmış ve evlenenlerin bagına neden olması dilenmiş…

Türkiye Türkçesi dışındaki lehçelere bakarsak toy kelimesinin Uygur bölgesinden Azerbaycan’a kadar yaygın bir coğrafyada “düğün” anlamına kullanıldığını görebiliriz. “Düyün” Azerbaycan Dilinin İzahlı Lügati’nde hem “düğüm”, hem de “düğün” karşılığı olarak yer alıyor. Sadece Azeriler değil Başkurtlar, Kazaklar, Kırgızlar, Özbekler, Tatarlar, Türkmenler ve Uygurlar “düğüm”e “töyön, tüyün, töyin, düvün, tügün” deyip duruyorlar. Ama bizim bildiğimiz “düğün” anlamında kullanmıyorlar. Düğünle ilgili bu kadar düşünmek yer mi, bnece yeter, yetmez diyenler daha derinlemesine başka kaynaklardan düğünle ilgili bilgiler üzerine düşünmeye devam edebilirler… Biz dilek ve temennilerle yazıyı bitirelim..

Başa dönecek olursak, bu bagın sevgiyle/aşk ile başlaması, oluşması gerektiğini hatırlatarak.. Evlenen gençlere sevgi, saygı, ilgi ile mutluluklarla  evliliklerine devam etmesini dilerim.. Selam ve Sevgilerimle…

Hüseyin Benek – vatandasfikri.com 29.9.2024

Kaynaklar

1* Mehmet Dogan https://www.derintarih.com/yazarlar/dugun-dugum-mu/

2* https://sozluk.gov.tr/