KÜRESEL KAOS’A DOĞRU MU?!!

 (Ekonsistem de Kirlilik Eşikleri)

(Dokuz Dogal Eşikten Dördü Aşıldı)

Kürede sorunlar çıkıyor, nedeni nedir, bilim insanları, insan kaynaklı diyor, şu önlemler alınmalı diyor, alınıyor mu? Bilim insanları bazı eşikler belirlemişler, bunları 9 kategoriye ayırmışlar, bunlardan dört ’ünü aşmışız… Önce dokuz kategoriye bakalım, sonra hangilerini aştık onlar üzerine düşünelim ki ne yapılabilir? Dünya doğal hayatı nasıl doğasına uygun korunabilir?

1* Biyoçeşitliliğin, Türlerin azalması,(Türlerin Yok Oluş Dogal Sınırı aşılmış Durum da) 2* İklim Değişikliği,(Dogal Güvenli Eşigi Aşmışız) 3* Dogaya Yabancı Kimyasal Madde Oranları, (Sınır Henüz Tanımlanmamış) 4* Aerosol Hava kirliliği, (Henüz Sınır Belirlenmemiş) 5* Okyanusların Asitlenmesi,(Güvenli Bölgede) 6* Fosfor/Nitrojen döngüsü(Yaşamsal Maddelerin Akışı) (Güvenli Dogal Eşikte) 7* Tatlı Su Kullanımı,(Dogal Eşikte) 8* Arazi Kullanımda Dogaya Saygı, (Dogal Eşik Aşılmış Durum da) 9* Ozon (Dogal Eşikteyiz)…  Bunlar aşılırsa ne olacağını, tahmin etmekte bilim insanları zorlanıyor ama bir ekosistem krizi, kaosu olacağı aşikar… Ekonomik Krizlerde önlem almak kolay üretimi artır, tasarrufu artık, verimliliği artır… Ekolojik krizde, kaosta ne yaparız daha önce hiçbir deneyimimiz yok ki, bilmiyoruz…

Dünyanın dogal dengesini sağlayacak bu çevre faktörlerin de eşikler tespit eden bilim insanları, bu eşiklerin aşılması durumunda ne olacağı ile ilgili öngörülerde bulunmaya çalışmaktadırlar… Bu çalışmaları kim yapıyor derseniz? Dünyanın çeşitli bölgelerinde bu çalışmalar yapılıyor, bizim yararlandığımız çalışmayı ise:  Almanya Postdam İklim Etkileri Araştırma Enstitüsü Direktörü Johan Rockström ve 28 bilim insanı yapmış, Herkese Bilim Teknoloji dergisinden Murat Altaş bunu dilimize çevirmiş… Bu ekibin tespitine göre…

-İnsanların neden olduğu küresel ısınmaya dayalı olarak bazı türlerin nesli tükenme tehlikesiyle karşı karşıya, bazılarının ise tükendiği görülmektedir… Bu durum ise dünyanın iklimsel dengesini sağlayan doğal döngülerinin bozulması, eşiklerin aşılmasına neden olacağı öngörüsüne dayalı olarak… Yukarda da bahsettiğimiz dokuz eşikten 4’ü aşılmış durumda… Biyosfer sınırları olarak belirlediğimiz bu sınırlar su döngüsü, biyolojik çeşitliliğin azalması, yok olması, Orman ve bitki örtüsü, Azot ve Fosfor gibi yaşamsal önemi olan bu maddelerin akışı, doğal oranların bozulması… Ayrıca, Nükleer atık oranlarının artması, hormonal dengemizi bozan kimyasal atıkların, kirliliğin çoğalması, canlıları tehdit eder haldedir…  İklim değişikliğine dayalı olarak oluşan küresel sorunlara bakacak olursak…

Atmosferdeki karbondioksit oranlarının doğal sınırların hayli üzerinde olduğu görülmekte ve buna bağlı olarak da şu küresel sorunlar çıkmaktadır…  Okyanuslarda genel olarak bir ısınma var, Körfez akıntılarında yavaşlama, Kuzey Buz denizindeki buzullarda hızlı bir erime.. Bunlara bağlı olarak da su döngüsünde sorunlar, Su döngüsü Buharlaşma, Yağış, Buharlaşma hızı da diyebiliriz… Bu su döngüsünde ki hızlanma veya yavaşlama, hızlı buharlaşma, aşırı yağışlar ve başka olağandışı hava olaylarına neden olmakta… Bunların sonucu olarak da orman, bitki oranları azalmakta, buna bağlı olarak da türlerin azalması, yok olması gündeme gelmektedir ve gelmiştir… Yerel ve Küresel çevre olaylarının birbirlerine etkileri nelerdir?

Yerel çevre olayları, Küresel çevre olaylarını, ikisi birbirini besleyerek gezeğensel çevre sorunlarını tetiklemektedirler.. Örnegin Göller kurur, akarsular kirlenir,  önce yerel ekosistemler çöker, sonra genel ekosistemeler çöker ekosistem genel olarak kaosa girer… Bunun için bu eşikler aşılmadan daha çok canlı zarar görmeden acil eylem planları hazırlanmalı ve uygulamaya konmalıdır… Küresel eşik, su döngüsünde aşılırsa ne olacağı tahmin edilmektedir!!??

Su sorunları yerel olarak görülür, ancak biyosferin kan akışı sayabileceğimiz su döngüsü bozulduğunda veya olmadığında ne olabileceğini tahmin ediyoruz değil mi? Amazonların yok olması halinde binlerce kilometre uzaklardaki yağış iklimlerinin bile bozulduğu belirtiliyor, daha da bozulacağı tahmin ediliyor… Tehlike eşiği geçmeden su döngüsünün nasıl bozulabileceği üzerine bilim insanları çalışıyor… Şuanda doğal su akışının onda birini bozduğumuz düşünülüyor… Gezegende ki Tür Sayısı Neden Önemli?

Biyolojik çeşitlilik olmazsa olmazdır, yaşayan bir biyosfer su döngüsünü, iklimi düzenler, havayı temizler, çok daha fazlasını biz canlılar için yaşam alanları yapar, bizde onun için yapalım.. Canlılar, Türler acısından çeşitliliğin ölmesi demek gezegenin yavaş yavaş ölmesi demektir ki… İçinde bizde varız değil mi?  Yılda on tür yok oluyorsa bu doğal dengenin gereği denilebilir, ama 1000 den fazlaysa o zaman sorun kapıda demektir… Tehlike eşiği aşılmış son kapıyı çalışıyor, biz ne cevap vereceğiz onu düşünelim… Düşünüyor muyuz türler yok olursa ne olur, arı türü yok olursa dünyada çalılık 4 yılda ölür diyorlar, ya olursa… Ya insan türünün aşırı çoğalmasının riski var mıdır?

Dünyamız için başka biyosfer sınırlarının aşılması riski olabilir mi? Bu kadar plastik atığın bir kimyasal ve fiziki kirliğinin doğal yapı üzerinde olumsuz etkisinin olmaması düşünülebilir mi? Ayrıca Dünya ne kadar insan barındırabilir, ya da doğal hayata saygı duymayan insan dünyada ne kadar barınabilir? Bu dünya barınağını nasıl kullanılsak bizim için, doğal hayat için daha iyi olur, sürekli doğal iyilik nasıl sağlanır? Tekrar etmek gerekirse, Sun Döngüsünde ki Sorunlar, Biyolojik Çeşitliliğin Azalması, Okyanusların ve iklimin Isınmasının etkilerini nasıl azaltabiliriz?!?! Son Olarak…

Gezegenin doğal durumu hepimizi ilgilendiriyor,  bunun için olumlu çalışmalar oluyor ve bunları hızlandırmamız gerekiyor…  Geçtiğimiz yıllar içinde yenilenebilir enerji kaynaklarının öncelenmesi, bunların yaygınlaşması, rüzgar enerji pervaneleri, güneş panelleri, pilleri, elektrikli araçlarla ulaşımın daha da yaygın hale getirmesiyle… Bu eşikler aşılmadan önlem alınabilir…. O zaman…

Sözünü ettiğimiz riskler ortada, alınan ve alınacak olan önlemler ortada,  biz insanlar yaptıklarımızdan veya yapmadıklarımızdan sorumluyuz, gelecek nasıl olsun, ona göre önlemeler almalıyız… Çevre için yeni bir anlayış, çevre bilinci dönemine girmek zorundayız, çevreye saygılı bir zihinsel eğitimle bunu yapabiliriz… Yapmak dileğiyle, Selam ve Sevgilerimle…

Hüseyin Benek – 28.11.19 – vatandasfikri.com

Kaynak: HBT Sayı 191 – Murat Altaş