AHİLİK

(Kültürel devamlılık)

 Kültürel devamlılığın ne kadar önemli olduğunu ahilik teşkilatının yerine koyduğumuz meslek odalarından anlıyoruz, bu odalar ahilik seviyesinde bir esnaf ve meslek kültürü oluşturamadı.

Bir şeyin ruhu yoksa o şey makinedir, insanın ruhu yoksa bu makineleşmiştir, makineleşen insan, insan için tehlikelidir. Makinenin amacı ve ruhu yoktur, insanın makineleşmesi insani standartların düşmesi demektir. İnsani standartların düşmesi hepimizi rahatsız ve mutsuz eder.

İnsani seviyenin düşmesinin nedeni bizim olan değerlere dayalı kültürün yok sayılmasıdır. Kültürsüzlüğün önünün açılması ve toplumun bir ayağı olan esnafların yaşadığı topluma faydalı olan, bu faydalarla toplumsal sorunları çözen toplumun ferdi değil, mesleğini ve yeteneğini para kazanma makinesi olarak algılamasıdır. Neden bu hale gelinmiştir?

Bunun cevabı; mesleki kültüre, Ahilik ruhunu veren kültürün yeni meslek örgütlerimizce özümsenmemiş oluşudur.

Ahilik ruhu bizim esnafımızın meslek ve insani standartlarının yükseltmesi için gerekli ilkelerle doludur. Bunlara bir göz atalım isterseniz.

Önce bu teşkilata niye ihtiyaç duyulmuş buna bir bakalım. Orta Asya da hüküm süren Oğuz yabguluğu yıkılınca Oğuz Türkleri yavaş yavaş Selçuklu egemenliği altına girerek Anadolu'ya göç etmeye başladı. Ekseriyeti göçebe olan Oğuzlar, ayrılıp geldikleri Orta Asya steplerine benzediği için daha çok Orta Anadolu kırsalını yerleşmeyi tercih ettiler. Dolayısıyla Orta Anadolu'nun Türkleşip İslamlaşması hızlı olurken, şehirlerde bu dönüşüm yavaştı. İslam dini de, yerleşik hayatı teşvik ediyordu. İşte bu sebeple, göçebe Türkmenlerin İslamlaşma sürecini hızlandırmak, Anadolu'yu Türk yurdu haline getirmek, şehirlerde yaşayan Rum ve Ermeni tacirleriyle rekabet edebilmek amacıyla, Hacı Bektaşi Veli Hazretleri'nin tavsiyesiyle Ahilik teşkilatı Anadolu'da kuruldu. Kurulmasıyla meslek ve esnaf kültürümüze de nitelik kazandırdı. Ahiliğe giriş aşamasına bakarak ahiliği incelemeye devam edelim isterseniz.

Ahi olmak için Ahi birisi tarafından önerilmesi zorunludur. Üye olmak isteyenlerden yedi fena hareketi bağlaması ve yedi güzel hareketi açması beklenmektedir: Bunu da peştamal kuşanma sembolü ile yerine getirilir.

 Bu kurallar hem insani hemde mesleki seviyemizi yükseltecek kurallardır.

Cimrilik kapısını bağlamak, lütuf kapısını açmak

Kahır ve zulüm kapısını bağlamak, hilim ve mülâyemet(yumuşaklık) kapısını açmak

Hırs kapısını bağlamak, kanaat ve rıza kapısını açmak

Tokluk ve lezzet kapısını bağlamak, riyazet(nefsin isteklerini kırmak) kapısını açmak

Halktan yana kapısını bağlamak, Hak'tan yana kapısını açmak

Herze(saçma söz, zevzeklik) hezeyan kapısını bağlamak, marifet kapısını açmak

Yalan kapısını bağlamak, doğruluk kapısını açmak

Çevresinde iyi tanınmayanlar, kötü söz getirebileceği düşünülenler, zina ettiği ispatlananlar, katiller, hayvan öldürenler (kasaplar), hırsızlar, dellallar, cerrahlar, vergi memurları, avcılar, vurguncular örgüte alınmazdı. Mesela kasapların ve cerrahların, avcıların alınmaması kuralları gözden geçirilebilir.

Kadınlar ahiliğin "kadınlar kolu" olarak adlandırabileceğimiz Bacıyan-ı Rum (Anadolu Bacıları) teşkilatına üye olmuşlardır.

Bütün alanlarda kültürel devamlılığın toplumsal düzen için önemli yapı taşları olduğu Ahilik kültüründen uzaklaşmada görebilmekteyiz. Kültürel damarlarımız yabancı kültür sevdalıları tarafın kesilmiş bu kesilişin akabinde yerine ikame değerlere, kurallara dayalı kurumlar kültürü ortaya koyulamamıştır.

 Bu toplumun kültürel zenginliği ve birikimi İslam öncesi ve sonrası kültürün, daha sonra Anadolu’ya gelişle Anadolu da yaşanan kültürünün de katkısıyla ortaya çıkan kültürel kaynaklar değerlendirilip damıtılarak bize ait kültürün yaşanan, yaşam tarzı haline getirilmesi gerekir. Bu milli hafıza ve uyumlu toplumsal yaşayış için gereklidir, Ahiliğin mesleğe veren ruhunun unutturulması ve bu mesleki kurallardan vazgeçiş sonucundaki yozlaşmalar bize her alanda kültürel devamlılığın önemini anlatmaktadır. Milli Eğitim bakanlığına, Sanayi ve Ticaret Bakanlığına, Meslek odalarına, Yerel yönetimlere bu konu ile ilgili görevler düşmektedir. Bu görev, ahilik kültürünün değerlendirilip yeniden yaşanılır hale getirilmesidir.

Kültürel değerler yaşandıkça yaşar.(Fikri Adil) Her alanda kültürümüzü yaşanılır hale getirmek dileğiyle selam ve sevgiler..