ERDEMLİ DEVLET
Devletler, Erdemli Devlet Nasıl Olur?
İki güçler ayrılığıyla olur, biri kurumsal diğeri töresel, hadi kurumsalı anladık da geleneksel, töresel, kültürel güçler ayrılığı ne demek?
İnsanların geleneği, kültürü olduğu gibi devletlerin de kültürü vardır, bu kültür devletin yazılı olmayan kural ve kaideleridir, yazılı hale de getirilebilir…
İlk olarak genellikle bilinen güçler ayrılığına banalım mı, devletin gücü çeşitli kurumlara paylaştırılır ki devletin işleyişinde denge, denetim olsun, keyfilik olmasın.. Bu kurumsal paylaşım şöyledir, bir yasama yani TBMM, iki yargı yani adalet sistemi, üç yürütme hükümet olarak kurumlar iktidar gücünü paylaşırlar.. Biri yasa yapar denetler, diğeri o yasayla yargılar denetler, hükümet de bu yasalara göre icraat yapar ve bu icraatlarını denetime açar, hukuksuzluk durumunda yargılanacağını bilir… Böylece devlet keyfilikten uzak durarak kendi icracı alanında vatandaşlara hizmet ederler… Vatandaşlara hizmette aksaklıklar olursa demokratik toplumlarda vatandaşların bu kurumlara tepki gösterme hakkı vardır, bu tepki şiddet içermemesi önerilir.. Ayrıca devlete, kamuya görevli seçerken liyakat sahibi kişileri görevlendirir böylece erdemli devlet, yani hakka, hukuka, adalete dayalı devlet olma ortamı hazırlanmış olur… İkinci güçler ayrılığı kültürel olana geldiğimiz de ise şunu görürüz, görmeliyiz..
Burada devleti, duygusal olarak güçler ayrılığına tabi tutuluyor, bir düşünce gücü, iki arzu gücü, üç öfke gücü olarak üçe ayırılıyor diye düşünülüyor…
Düşünce gücü filozoflar, alimler, entelektüeller, akademisyenler, uzmanlar diyebiliriz, bunların sözü yasamanın sözü gibi dikkate alınırsa devlet erdemli devlet olma yoluna girer… Kim dikkate alacak buradaki arzu gücü, yapma, eyleme, hizmet etme gücünü temsil eden siyasiler, yöneticiler dikkate alacaklar… Sonra öfke gücü, buna asker, güvenlik gücü de diyebiliriz, öfke gücünün iki yönlü kullanımı olacaktır… Biri vatandaşlara ve vatana karşı dış saldırılarda, ikincisi iç de toplumsal düzene uyulmaması ve saldırılması vatandaşların arasında suç işleyenlere karşı kullanımı… Bu güç nasıl kullanılacak, filozofların önerisi, hukuk kurallarının, devlet kültürünün gereği, siyasetçilerin emriyle insan, vatandaş hak ve hukukuna dikkat ederek kullanılacaktır… Son olarak devlet nasıl erdemli olur dersek?
İster hizmette, tüm vatandaşlara eşit, ister vergilendirmede gelire orantılı, ister cezalandırmada, suç , ceza oranına dikkat ederek.. Sonra devletin ve onun gücünü kullanan kurumların denetlenmesi yapılarak, demokratik hukuk düzeninde vatandaşların seçtiği siyasilerin vatandaşların hak ve hukukuna riayet ederek, düşüncesini dikkate alarak, devletin giderlerini kısarak, devletin kurumlarını lüks ve savurganlıktan uzak tutarak… Vatandaşların ekonomik olarak refahlarını, sosyal olarak barış ve huzurlarını sağlayarak erdemli devlet olabilir, devletler… Bizim devletimiz nasıl derseniz, demokratik hukuk kuralları, devletin liyakat esaslarıyla görev alıp almadığı, tüm vatandaşların kamu hizmetine girmede ve ulaşmada ki durumları, demokratik siyaset, güçler ayrılığı, üzerinden değerlendirin ve siz cevaplayın, ricasıyla, selam ve sevgilerimle..
Fikri Adil --- 16.7.19 – vatandasfikri.com
|
