SAÇMA ve KÖTÜLÜK

Biz insanlar, bir şeyin saçma ve kötü olduğuna nasıl karar veriyoruz/veririz?

Biz uçmak isteriz, bir örnek vardır kuşlar, biz yüzmek isteriz bir örnek vardır balıklar, yani doğada örneklik vardır… Doğada kuşlar iyi olduğu yada saçma olmadığı için uçmazlar, doğaları gereği uçarlar… Saçma ve kötülüğün karşılığı doğada nedir? Hadi saçma yok, her şey doğasını yaşıyor, ya kötülük?

Dogal afetler, yıldırım, sel, deprem onlar doga acısından ne kadar kötülüktür bilemiyorum, bunlarda doğanın işleyişi olabilir, biz kötülük anlamı yükleriz… Birçok filozof doğada ahlak yoktur derken kötülüğün olmadığını kastetmiş olabilir mi? Belki, Platon Ahlaksızlığı anlatırken “iyi varken kötüyü tercih etmektir” dediğine göre, o zaman saçma, kötü, iyi biz bunlara anlamları kendimiz mi yüklüyoruz, sanırım öyle oluyor? Burada din devreye giriyor, günah faktörü kötülüğü anlatıyor sevap iyiliği… İstismar, sömürü, zulüm eşittir insanın mutsuzluğu, mutsuzluk acı bize kötüyü anlatıyor, bizde bunu genişletiyoruz kötülük algımızı besliyoruz… Sonra felsefe kötüye iyi arayışından vaz geçmek diyor…

İnsanlar Dünyasın da iki ilke ekindir; iyilik ışık ve ruhtur(düşünce), doğru şeylere ve güzelliğe, mutluluğa neden olur, kötülük de karanlık ve bedendir (davranış), kötülüğe, mutsuzluğa neden olur… Oysa düşünmeden nasıl karar verilir ki, beden mi düşünüyor, ruh mu?  Dünya doğada olduğu gibi ne iyidir, ne kötüdür, biz iyilik-kötülük anlamları yükleriz iyi olanı yapmayı, mutlu olmayı murat ederiz… Sadece kendimizin ve toplumumuzun iyiliği ve mutluluğu için çalışırsak, genel olarak iyi değilsek, başka kişi ve toplumlar için kötüysek kötülüğe neden oluyoruz demektir… Kötülüğe neden olan kötülüğün kendine de yapılmasını, normal kabul ediyor istiyor demektir… Başkaları da bize kötülük yapar ve insanlığın kötülük problemi ortaya çıkar… Sonra bir arkadaş dedi ki, Tanrı mademki iyi, iyi olanı murat ediyor, neden kötülüğü yok etmiyor? İlk bakışta güzel soru, tanrı insanın iradesine saygı duyduğu için sanırım bu iyilik ve kötülük potansiyelini, insanın içine de yerleştirdi... Aslında belki kötülük yok, makro iyi var, mikro iyi var, biri kişi için iyi, biri toplum için iyi, biri insanlık için iyi, diğeri tüm canlılar için iyi, bir aşağıda iyilik bir üstteki iyiliğe karşı kötülük sayılmaz mı? İnsan iyi amaçlarla donatılırsa iyi, yine başkalarının iyiliğini düşünmeyecek şekilde donatılırsa kötü olabiliyor, buna da bilgisizlik deniyor..  Kutsal kitap hayırda(iyilikte yarışanlar der takipçilerine) din adına yapılanlara bakınca, sanki kötülükte yarışıyor halleri var… Her neyse daha saçma için de bir şeyler düşünelim mi?

Neyi saçma buluruz, neden saçmadır, doğaya gidelim mi, salyangoz mu  saçma, tuhaf tuhaf canlılar mı saçma yok.. Biz insanlar iyi/kötü, güzel/çirkin, Doğru/yanlış, mutluluk/hüzün, zevk/acı diyor ve buna göre yaşaya çalışıyor olabilirmiyiz? Bakın ben bile bilinçli yapmadım iyi/kötü, güzel/çirkin yazarken iyi saydıklarımızı ilk sözcük olarak yazdım… Ya saçma bir kopmaysa, anlamdan kopma, yani saçma bulduğumuzu tanımıyor da saçma diyorsak… Ya çok zorlama beyni dedim git sözlüğe bak ne yazıyor yaz buraya… iyi gideyim sözlüğe ne diyor saçma için bakayım.. Bir ne gördüm silahların içine konan demir bilyeye saçma diyor, doğru bizde diyoruz… Anlamsız, diyor ama anlayamadık belki demiyor, aykırı diyor ama ben ona aykırı anlamı yüklüyorsam demiyor, abes diyor, neye/kime göre abes demiyor…  Yani ölçüyü ben/biz koymuşuz karşımızdakini yargılıyoruz… Oğlum küpe takar, bana saçma gelir, hatta bir çok arkadaşıma saçma gelir, ona gayet normal geliyor… Sözlükler birde akla uygun olmayan diyor, aslında mevcut bilgilerle, mantıkla akla yatmayan demek istiyor herhalde… Son olarak yaptıklarımıza bakıyorum, en yakınımdakilerle bile birbirimizin yaptıklarını saçma bulabiliyoruz… Yine de önerim, birlikte yaşadığımız toplumun, kişilerin iyilerini, saçmalarını dikkate alarak yaşayalım derim… Son söz: Hayatı anlamı yakalayarak, doğamızın sesini dinleyerek, bir çocuk gibi keşfederek, merak ederek yaşarsak, iyi/mutlu yaşarız, yaşamalıyız, umuduyla/önerisiyle, selam ve sevgilerimle..

Fikri Adil – 4.5.20 – vatandasfikri.com

Kaynaklar

1* TDK Sözlük

2* Dil Dernegi Sözlük

3* felsefe.Pau.edu.tr