SORUNLARA YAKLAŞIM YÖNTEMLERİMİZ

Problemler/Sorunlar Bilimimiz mi Eksik?

Bilimsel yöntem nedir, ona kısaca bakarak giriş yapalım, sonar problemler bilmimiz ne alemde ona bakalım mı? Bilimsel yöntem, belirli bir konuyu araştırma, deney ve gözlemle kanıtlamaya çalışan ve akıl yürütmeye dayanan sistemli araştırmalarla bilgiye ulaşma metotudur, diyebiliriz… Şimdi bu yöntemle nasıl problem sorun çözülür ona bakmaya çalışlım mı? Sorunların kronikleşmesinin, sürekliliginin nedenleri sorun çözme yöntemimizin olmamasından olabilir mi?

Problem/Sorun nedir?

2+3=5 eder, 5-2=3 eder gibi genelde tek cevaplı sorular ile sosyal sorunlar bir olmaz, burada 5 etki vardır, ama sosyal sorunlarda belki 10 belki de 100 etki vardır… Bu nedenlerle sosyal sorunlar daha zor çözülürler…. Örnegin dini düşünce de bir sorun yaşayan toplulugu düşünün, 1000 yıl once ortaya konulmuş dini düşüncede ısrar ediyor, bu düşüncenin günümüzde ki sosyal sorunlara cevap olacagını iddia ediyor ve bunun için toplumsal sorunlar (dini olarak buna fitne denir) cıkarmayı göze alıyor… Çatışırken de öldürdüğü kişileri de, kendi ölmesini de şehit sayabiliyor… Oysa din hayatı kutsal saymalı degil mi, kutsal sayılan canlar, bir grubun istediği gibi yaşmadı diye öldürülmesini normal Kabul etmek, insanın kendine ihanet etmesi demektir… Her neyse nasıl sorunlar cıkıyor ve sorunlar bir müddet sonra bu tipler sorunlarını bile severler, çözmeyi düşünmezler, bu sorun bizim imtahanımız der, sorunlu yaşamaya devam ederler… Oysa Allah sorun yaşa diye degil mutlu et, mutlu ol diye bizi yaratmış olamaz mı? Sonra sorun çözmeye gecelim mi?

Keşke sosyal sorunlar da carpma, bölme toplama, cıkartma problemi gibi ilkokulda öğrendiğimiz yöntemlerle çözülseydi, emin olun sorun bırakmaz çözerdik… Sorular, sorunlar sadece aritmetikle sınırlı değil, ekonomik sorunlar, sosyal sorun sorunlar, toplumun imkanlarını ve zengin kaynaklarını paylaşım sorunları, akılla, bilimsel yöntemle bile yaklaşılsa zor çözecekken biz her soruna, günümüzün sorunlarına karşı gelenekci yöntemlerle sorunları çözmek yerine daha da çözülmez hale getiriyoruz… Örnegin bir liste var, buna Numara ermek de, anladik sıralama yapmak da listeye yaklaşımlarımzı da büyük kolaylıklar saglar degil mi? İki şehir arasında en kısa ve iyi yolu bulmak da sorun ama çözümü kolay sorun degil mi? Sorunların kolaylığı ve zorluğu nasıl ölçülür?

Diyelim ki iki problemi birbirleriyle nasıl karşılaştırabiliriz? Mesela toplama mı daha zordur yoksa çarpma mı? Dini sorunlar mı dah zor çözülür, siyaset sorunları mı, ekonomik sorunlar mı?

“659476869 artı 7585842” iki sayı var araya artı, eksi, carpı koyarsak ona göre kendimize yön vermiş oluruz degil mi? Sosyal sorunlarda da öyle soruları çözmek için mi oturuyoruz yoksa sorundan, krizden yararlanmak için mi oturuyoruz, karşıdaki bizim gibi düşünüyorsa ve çıkar hesabıyla kimse sorunun çözümüne yanaşmıyorsa sorunlar çözülür mü?

Şimdi yukardaki rakamları yan yana koyduk, bizim için bir şey ifade etmesiyle etmemesi arasında soruna yaklaşımımız aynı olur mu? Diyelim ki rakamları yan yana getirince sayılar oluşur, bu sayıların arasına koyduğumuz matematiksel işaretler onlarla ne yapacagımıza karar vermemiz için bizi yönlendirir ve sonuca gideriz.. Bunları bilmiyorsak sonuca gidebilirmiyiz? Bilmiyor ve sonuca gidemedik diye birilerinin bizi suçlamasına bile anlam veremeyiz… Kendi cehaletimizden ötürü rakamları, çarpma/bölme gibi problemi suçlamanın alemi de yok degil mi? Sosyal sorunlar da öyle, anlamaz dinlemez, kendimizin sorunlara katımız nedir, çözüm için katkı sunuyormuyuz diye düşünmeden, hareket edersek, hiç problem, hiç bir sosyal sorun kendiliginden çözülmez bunu bilerek, sorunlara yaklaşmamız gerekir degil mi?

Yer Moskova, Yıl 1960 Konuşan Profesör Kolmogorov Salondakiler heyecanla ne konuşacagını bekliyor salondakiler… Sovyetler Birliği’nin en büyük matematikçisinin bu yeni seminer serisine katılabilmek, onu dinleyebilmek büyük şans Kabul eden salondakiler… Kolmogorov ilk seminerde ilkokul çarpmasından söz etmeye başlayınca biraz şaşırdılar…

Andrey Kolmogorov’un diğer pek çok konunun yanı sıra Hesaplama Karmaşıklığı Kuramı’nın öncülerinden olduğunu bilmemnizde faysa var… Kolmogorov binlerce yıldır daha hızlısının bulunamamış olmasından etkilenerek ilkokul yönteminin mümkün olan en hızlı çarpma algoritması olduğunu düşünüyor, ama bunu bir teorem olarak kanıtlayamıyordu. Seminerde de bu düşüncesini anlattı, salondakiler hem şaşkın, hemde sorunlara yaklaşımlar acısından sorunları, problemleri sadeleştirmenin çözümleri için gerekliligini bilmenin heyecanını yaşadılar… Dönelim biz kendi ifademize.. Havuz problemlerinin normal hayatta ki sorunlara yaklaşımımız üzerine düşünerek bu sosyal ve matematiksel sorun çözme yaklaşımımız yazımıza son verelim…

Havuz daki suyun miktarını giren ve çıkan su belirler degil mi… 1000 litre su girdi, 350 su çıktıysa 650 litre su kalmıştır havuzunuzda, ayrıca giren suyla cıkan su arasındaki farkıda bilmeniz gerekir ki havuzunuz kurumasın… Başka bir örnek daha ortaya koyalım mı, işsizligimizin nedeni nedir, ekonomik yatırımlarımızı betona yaptığımzıdan, 10.000 cami yapmak için kaynak bulurken, 5000  fabrika yapmak için kaynak  ayırmayışımzıdan olabilir mi? Bu sorunlar üzerinden başka sorunlara geçelim mi?

Ekonomik olarak düşünün, cüzdan, kasa, hesap fark etmez, giren para cıkan para dengesini saylayamazsanız, sağlayamazsak cüzdan da, hesap da, kasada para kalmaz kururlar… Başka soruna aktaralım durumu sorun yaşadığımzı toplumla sorunumuzu çözmek istiyorsak kendi havuzumu koruduğumuz kadar onlarında havuzlarında ki su hesaplarını yapmamız ve neye razı olanileceklerini iyi tahmin etmemiz gerekir degil mi? İşte o zaman sorunalar çözülür… Aslında bir adil yöntem istense tüm sosyal ekonomik sorunlarda bir çözüm vardır ve çözmek için akıl, bilim kullanılırsa çatışmaya da gerek yoktur… İnşallah sosyal sorunları da matematik problemlerini çözdüğümüz kolaylıklarda çözecek akılla, bilgiyle, bilimsel yöntemlerle sorunlara yaklaşmak dilegiyle, Selam ve Sevgilerimle…

Fikri Adil *** 12.10.2020 -- vatandasfikri.com

Kaynaklar

1* http://bilgioloji.com/pages/fen/bilim/temel/bilimsel-yontem-nedir/

2* https://www.herkesebilimteknoloji.com/yazarlar/cem-say/problemler-bilimi

3* http://www.dildernegi.org.tr/TR,274/turkce-sozluk-ara-bul.html