PARADİĞMASIZ HAYATLAR, BAYATLAR!!
O Zaman, Paradigma Nedir, Bilelim mi?
Paradigma, bilim adamının, kişilerin daha geniş olarak toplumların dünyaya bakış açısını şekillendiren, ona araştırdığı varlık ve alanlarındaki fenomenleri(gözlenebilen, her olgu ve olay) karşılaşılanları anlama/yorumlama için kuramsal/kavramsal bir çerçeve çizmenin, dönemsel anlayışıdır, kısacası dünya görüşünü ifade etmektir de diyebiliriz… Diyebiliriz, dedik gitti…
Genel kabul gören düşünce yöntemleri, karşılaşılan bilgilerle, varlıkla, madde ile düşünce, değer oluşacak ve uygulama aşamalarında şekillenecektir. Araştırmacının yatkın olduğu felsefi arka plana göre bir bilimsel konuya yaklaşımı biz, bizim düşünüş, inanış ön kabullerimiz etkileyecektir… Örnek vermek gerekirse ekonomiye bir sosyal demokratla, bir liberal aynı bakmaz, birisi kar maksatlı bakar, öbürü ihtiyaçların üretimi, paylaşımı diye bakar…
Paradigmaya düşünsel modellemeler de diyebiliriz, bu düşünce modelleri, ekollerinin hakim anlayışlar olabilmesi için dönemin önde gelen düşünürleri ve bilim adamları tarafından benimsenmesi gerektiğini de söyleyebiliriz… Söyledik gitti…
Yeni durumlar, yeni bir paradigmanın (Değerlerle Düşünme Dizisi) doğması veya var olanın revizyona girmesi için mevcut olan bilgilerin, düşüncelerin, uygulamaların sorunları çözmede başarısızlığa uğraması gerekir, işte böylece değişim kaçınılmaz olur… Bilgiler, düşünceler, değerler, üzere düşünerek eksiklikler giderilebilir…Genel olarak paradigmalara Bakarak devam edelim mi?
Pozitivist Paradigma Nedir?
Birtakım olayların dayandığı neden ya da bu nedenlerin yol açtığı sonuçlar üzerine çıkarım yaparak… “Bilim yoluyla olguları kavrayıp anlama yöntemi diyebiliriz. Düşünülmüş olanın karşıtı, olmuş olan, gerçek olan, gerçekleşmiş olanı insan aklıyla, diğer düşünüşleri öğretileri dikkate alan ama sınır, sabite olarak kabul etmeyen düşünüş yöntemi diyebiliriz.. Dedik gitti..
İnsanı, doğa bilimlerinin sistematik ve şaşmaz araç ve yöntemleri ile anlamaya çalışan pozitivist paradigma, dönemin hakim bilimsel araştırma anlayışı haline geldiği görülmüştür. Pozitivist paradigma, toplumsal olanın doğal olandan farklı olmadığını, etkilendiğini dolayısıyla doğa bilimleri ve doğayı açıklamada uygulanan yöntemlerin sosyal alanlarda bizlere yardımcı olacağını iddia eder…. Gözlem, Deney, Neden, Sonuç İlişkisi İçinde Düşünerek Karşılaşılan Olay ve Olguları Aşmaya Çalışan bir paradigmadır…
Hermenötik veya Yorumlayıcı Paradigma Nedir?
Bir yazının ya da bir sözün, anlaşılması güç yönlerini açıklayarak aydınlığa kavuşturma, işine yorumlama veya tefsir diyebiliriz…
Bir olayı belli bir siyasal görüşe göre açıklama, değerlendirmeye o olayın o siyasete göre yorumu diyebiliriz… Dedik gitti…
Gizli ya da imgesel olan bir şeyden anlam çıkarma, rüya yorumu, bazı dini kanaat önderlerinin kendi yorumlarına göre dini inanışları açıklamalarına da yorulama diyebiliriz..
Bir müzik parçası ya da tiyatro oyununun özgün bir teknik ve duyarlıkla sunulmasına da yorum bilim, göstergeleri, bir kültürün simgesel öğeleri olarak yorumlama kuramı, hermenötik diyebiliriz… Dedik gitti
Eleştirel Paradigma Nedir?
Önce eleştiri nedirle başlarsak bu durumu, düşünceyi, öneriyi, sanat eserini, daha iyi anlarız umudundayım… Bir insanı, bir yapıtı, bir konuyu, doğru ve yanlış yanlarını bulup göstermek gereğiyle yapılan düşünsel inceleme işine, eleştiri/tenkit/kritik diyebiliriz… Kısacası Eleştiri bilginin temellerini ve doğruluk durumunu inceleme, sınama, yargılama sanatıdır… Bu nedenle Paradigmalar içerisinde bence önemlisi Eleştirel Paradigmadır, bu paradigma mevcudun neligi üzerine düşünür eksiklikleri tespit etmeye çalışır… Bu açıdan, Eleştirel anlayışla, moda, magazin, genel kabullerin kitle iletişim araçlarıyla oluşturulmuş anlık doğru bilinirlere karşı eleştirel bir yaklaşımla yaklaşılması gerekir ve buna da eleştirel Paradigma denilebilir… Bu Paradigmanın mevcudu sorgulayarak, aşmaya yönelik yaratıcı düşüncelerin ortaya çıkmasındaki büyük katkısı vardır. Paradigmalar bizim yaklaşımlarımızı belirler, bunun içindir ki eleştirel olmak paradigma mağarasına hapsolmamak demektir…
Paradigmamız nedir, derken anlayışımız bakış acımız nedir, bu bakış acısı bizi, içinde yaşadığımız toplumu, diğer insanları, hatta başka canlıları nasıl etkiler? Üzerine düşünerek en iyisini seçme işidir Paradigma üzerine düşünme işi… Daha geniş düşünerek daha sağlıklı kararlar alacak düşünce ekolleriyle düşünme dileğiyle… Selam ve sevgilerimle…
Fikri Adil – 31.7.19 – vatandasfikri.com
Kaynaklar
|
