SİYASETÇİ SÜRGÜN SEÇİMİ (Ostrakismos)

Ostrakismos Nedir? (Siyasetçi Sürgüne Gönderme Jürisi/Seçimi)

Ostrakizm ya da Çanak Çömlek Mahkemesi Deniliyor…

Antik Yunanistan dönemi kültürün de ve özellikle Atina'da çok güçlenen iktidar sahiplerini ve vatandaşları şehirden uzaklaştırmak adına uygulanmış bir sürgün yöntemidir. Atina’da demokratik rejimin kurucusu olarak kabul edilen Kleisthenes tarafından, demokratik sistemin otoriter yönetimlere, tiranlığa dönüşmemesi için bu yöntem geliştirilmiştir... Böylece vatandaşlar, aralarında tiranlığa heveslenen, çok ünlenen, ünüyle, karizmasıyla söylemleriyle vatandaşları yanıltan kişilerin adlarını çanak çömlek parçaları (ostrakon’lar) üzerine kazıyarak o kişinin toplumsal sorun olma ihtimalini deşifre ederek en çok oyu alanında sürülmesini sağlıyorlardı. Daha az oy alanlar ise kendilerine davranışlarına daha çok dikkat ediyorlardı… Bu uygulamada, kendi hırslarıyla toplumsal sorun olma potansiyeli taşıyan, demokratik işleyişi tehlikeye sokacak kuşkulu kişinin adı yeter çoğunluk olan 6000 yurttaşın büyük çoğunluğu tarafından yazılmış ise, o kişi herhangi bir varlık ve onur kaybına uğramaksızın 10 yıl için kent dışına sürülüyordu.. Bu sürgün dışın da başkaca bir ceza verilmiyordu, Almanlar hitleri sürebilmiş olsaydı onca acı yaşanırmıydı, K. Koreliler mirasen yönetime konan önder yavrusu Tosun Paşa liderciği sürebilselerdi, G. Kore refahına ulaşabilirlermiydi?  2520 yıl önce Atinalı devlet adamı ve komutanlarından Themistokles, Kimon ve Alkibiades de bu mahkeme kararı ile Atina dışına sürgüne gönderilmiştir.  Gönderme gerekçeleri şu olabilir, bu olabilir, bize mantıklı, mantıksız gelebilir çünkü 2500 yılı aşan bir zaman geçmiştir, önemli olan iktidar odakları ve üst düzey yöneticilerin de içine bulunduğu kişilerin vatandaşların oylarıyla sürgüne gönderebilmesidir.. Bu oylama da kullanılan oyların sürgün edilen kişilerin, kişisel özelliklerinden çok onun uyguladığı politikalara karşı ya da onun rakiplerini ve rakip görüşleri desteklemek amacıyla verildiğini varsayılabilir. Bu uygulama belkide Hsristiyanlarda aforoz, biz Müslümanlarda tanıklıktan men etme, düşkün ilan etme gibi anlaşılabilir mi?

Atina agorası ve Kerameikos kazılarında çok sayıda ostrakon (çoğulu ostraka kremit kırıklarından oluşturulmuş oy pusulası) bulunmuştur. Perikles, Kimon, Aristeides isimlerini taşıyan çanak çömlek parçaları kazılarda bulunmuş olup bunlar müzelerde sergilenmektedir… İktidar liderler de güç sarhoşu olma ihtimali doğuracaktır, bu güç liderin değil aslında toplumun ortak gücüdür… Lider bu gücü kendi çıkarı için kullanma eğilimine girerse, demokrasi bunun için var, seçimle iktidar eden liderin, partinin iktidar dışına sürülmesi toplumun genel menfaatinin gereğidir… Bunu uygulayacak bir ortak yaşam kültürü, vatandaşlık bilinci iyi olan, liyakate dayanan yönetimlerini seçen demokratik toplum fertleri için, seçtiği kadar yeteri kadar iyi olmazsa seçmemek de büyük bir sorumluluktur. Bu sorumluluğun gereğini, gerektiği gibi yapmak dileğiyle, selam ve sevgilerimle…

Fikri Adil – vatandasfikri.com – 15.1.2021

Kaynaklar

1* https://tr.wikipedia.org/wiki/Ostrakismos

2* https://nereye.com.tr/ostrasizm-sosyal-dislanma-ya-da-surgun-oylamasi/