ÖN YARGILARIN YARGIYA MÜDAHALESİ

İnsanlar çeşitli yargılarda bulunurlar bu yargılama, muhakeme ne gerektirir, ne gerektirmez? Bunun için yargı üzerine düşünelim mi? Önce kişisel yargılardan başlayalım mı, ne dersiniz?

Biz bir karar vereceğiz, bu bir arkadaşlık, iş sahibi, meslek sahibi olmak, evlilik tercihi, bir dostluk ilişkisi için de tercih için olabileceği gibi, bir ekonomik yatırım kararı için de yargılama da bulunabiliriz… Bir dini düşünce yorumu, için de olabilir, bir siyasal tercih içinde olabilir, hatta yargıçlık mesleği mensubuysanız dava da suçlu suçsuz yargılamalarında da bulunabilirsiniz… Bütün bunlar için ne gerekiyor derseniz, bilgi, düşünce, mantık sinsilesi içinde bunları kullanma, ayırt etme ve bir yargılama, mahkeme sonucu karar vermemiz gerekir… Evet, böyle olması gerekir, olur mu? Bundan şüphelerim var…

Örneğin bir arkadaşlık ilişkisine başlayacağız ne ararız, arkadaşımız nasıl olsun isteriz, bazı ön yargılarımız varmıdır, şu gruptan, şu meslekten arkadaş edinilmez diye, şu topluluk aman da, düşman başına, illede bu topluluktan olmalı mı dermiyiz? İşte insanları topluluklarıyla değerlendirme yanlışlığına genellikle ön yargı deriz… Ya birisi o toplumun ve bizim ön yargılarımızın dışındaysa… Biz hayatımız boyun bir yabancıyla karşılaştık diyelim ki… Oda bize yanlış yaptı, acaba bütün yabancı kişiler yanlış mı yapar?  O meslek mensupları böyledir, şunlar şöyledir derken ön yargılarımızın bizde oluşturduğu yargısızdık ve yanlış yargılar, en basit ilişkilerin bile içine etmektedir… İşte ben buna ön yargılarımızın yargımıza müdahalesi diyorum… Sonra iş tercihi, nasıl bir yargı gerektirir ki, şu iş kötü, bu iş bana göre değil, şu iş az para kazandırıyor, bu işi bizim toplumda iyi karşılanmaz, derken yargısızlığımıza, nasıl ön yargılarımızla  tuğla koyuyoruz, duvar örüyoruz… Oysaki ben ne iş yapabilirim, hangi işi seviyorum, ne yeteneğim var, hangi alanda eğitim aldım, kendimi meslek mensubu olarak yetiştirdim, toplumsal hayatta hangi mesleğe ihtiyaç var gibi düşünmek yerine… O onu dedi, bu bunu demiş gibi yargısızlıga neden olacak duygu, düşünce ve davranışlardan vaz gecelim ki yargılarımız daha isabetli olsun… Şimdi gelelim normal mahkeme yargısına…

Önce bir grup seçiliyor, bu grupla ilgili olumsuz haberler yapılıyor, belki de yaptırılıyor,  sonra bu grup vebalı ilan ediliyor ve toptancı bir yaklaşımla bu gruba uzaktan yakından bulaşmış herkes suçlu ilan ediliyor ve bu ortam da yargılama yapmak için mahkemeye çıkarılıyor… Hatta bazı durumlarda Avukat bile savunma yapmak istemiyor, görevli avukatlar gelmiyor bile… Bütün bu hengame için de Mahkemede hakimden sağlıklı yargılama bekliyoruz… Efendim suçsuzluk karinesi diye bir ilke var, bu pozitif hukukun da, kendine dini referanslar almış hukuklarında temel prensibidir… Yani bırakın toplulukları yargılamayı babanın sucu oğula, oğulun sucu babaya isnat edilemez deriz… Geçenlerde girdikleri bir siteden, korsan bir şekilde bir program(Baylok) yüklendi diye 11.000 kişi soruşturma, kovuşturmaya uğradı… Bu konuya dikkat çekmek isteyen hakimlere de görevden el çektirildi… Bu neden yapıldı, bir grubun bazı fertlerinin toplumsal işleyiş içinde yaptıkları darbe teşebbüsü ve bazı kanunsuzluklarıydı… Dikkat edin bir grubun bazı fertleri suca bulaştı, bu grubu toptan yargılayabilirmiyiz? Ön yargılıysan ön yargıların yargımıza müdahalesinin verdiği yağışsızlıkla yargılarsak, adil bir yargılama olmaz, mağduriyete, adaletsizliğe, zulme neden oluruz… Bunun için o grubun suçlularını bulup yargılama sorumluluğumuzu unutmayarak, yargılama gerekmez mi?

İşte bu nedenledir ki yargılama çok önemli bir iştir, ön yargılarımızdan mümkün oldukça kurtulmayı gerektirir… Son 5-6 yıl içinde böyle toptan iki üç (Balyoz, Ergenekon Gibi) yargılama yaparsak, yargılamamıza güven azalır… Son zamanlarda da 15 Temmuz kalkışmasını yapanların bir gruba aidiyetleri üzerinden toptan yargılanması, suçluluk oranlarına bakılmadan, suca ne kadar karışmış muhakemesi yapılmadan… Bu bunlarla oturup kalkmış, yemiş içmiş, bankalarına para yatırmış, bir haberleşme ağını telefonuna indirmiş der, önünüze geleni, daha baştan suçlu ilan eder, yargılarsanız bu ön yargılı bir yargılama olur ki…  

Yapılan araştırmalarda da yargılamalarımıza güvenin azaldığı görülmektedir… İşte bunlar, ön yargıların neden olduğu yargısızlıktır… Devam edelim mi? Ekonomik yatırım yargısı ile…

Bir toplum üretim yapan fabrikasını satar da yol, köprü yaparsa, bu toplum o köprüden kimin ürettiği malları geçirecek, köprüleri izleyin kimin ürettiği araçlar, arabalar, gıdalar, ürünler geçiyor göreceksiniz… Hatta köprüden gecen ürünler ithal, köprüyü yapan firma da ithal.. O zaman biz neden demir çelik fabrikamızı sattık da köprü yaptık, başlarının demirini çeliğini geçirmek, bizlere satmalarını kolaylaştırmak için mi? Telefon şirketini satarak cep telefonu ithal eden bir milletin ekonomik kararlarına ne kadar ekonomik, yatırım kararları ne kadar sağlık ekonomik yargılar diyebiliriz… Size son olarak üzülerek bir şey söyleyeyim mi? Düşüncesizliğin, Bilgisizliğin, Yargısızlığın neden olduğu ekonomik ve sosyal adaletsizliğin lanetini yaşıyoruz…

Dilerim, bu yargısızlığın neden olduğu sosyal sorunlar daha da derinleşmeden yargılarımızı ön yargılardan kurtarırız, ön yargımız adalet olur, hak olur, hukuk olur… Olması dileğimle, Selam ve Sevgilerimle…

Fikri Adil - - - 10.1.18 - - -  vatandasfikri.com