KÖTÜ DÜŞÜNCE İYİ DÜŞÜNCEYİ, İYİ DÜŞÜNCE KÖTÜ DÜŞÜNCEYİ KOVAR

Aslında bu deyimi hepimiz biliriz, kötü para iyi parayı kovar, kötü iyinin, iyi kötünün düşmanıdır, kötülükle iyilik hep bir mücadele içindedir, güçlü olan diğerini kovar, boğar... Kazanan kendi kuralını koyar iyilik kazanmışsa iyilik kuralları işler, kötülük kazanmışsa kötülük kuralları zulüm işler... Burada biz hangi neyin güçlü olmasını isteriz, taraftayız, kötülüğün kazanmasına izin verecekmiyiz, yoksa iyi olan tarafta kazansakta, kazanmasak da duracakmıyız? Bu bir ahlaki duruştur, ahlaki bir sınavdır, kötülük eninde sonunda kötüleri bile rahatsız edecektir, bu nedenle kötülük uzun vadede kaybedecektir... Nasıl olsa iyilik kazanacak diye kötülerin bile kötülüklerinden rahatsız olmasını mı bekleyecegiz, yoksa kötülükle mücadele mi, edecegiz? Bence etmeliyiz...

Şimdi iyilik nedir kötülük nedir, bunlara dayalı olarak iyi nedir, kötü nedir gibi sorulara cevap arayarak yazıya devam edelim mi? Her bilgiye ve düşünceye dayanır, bu ikisi akıl harmanından geçerler ne iyi, ne kötü bize bir değer ölçü verir, bizim iyimiz sadece bize mi hitap edecek, herkese iyi olanımız olamaz mı? Bence aynı hava gibi, su ve güneş gibi, toprak gibi herkes için iyilik üretecek bir degerler sistemi biz ortaya çıkarabiliriz... Bunun için önce iyi üzerine düşünelim mi?

Önce ne iyidir, kime, neye iyidir gibi soruları sık sık duyarız, bana bu soruyu sorarsanız iyi, iyidir, kötü kötüdür, herkesi, herşeyi bu katagoriye sokabiliriz... “”” İyi Türkçe anlamıyla hayır kelimesi ile ifade edilir... Şu anlamları vardır, İşe yarar, ereğine, özüne uygun, doğru yapılmış, doğasına uygun olan... Doğru yapılmış ve dogası olduğu için istenmeye değer olan, istenmesinin nedeni, akılca, kültürce, değerli bulunmasıdır. Değere ilişkin, değerle belirlenmiş, değerli olan dersek... Degerli nedir?  Deger işin içine girerse, Ahlakın ve ahlak felsefesinin temel kavramı, Ahlaksal değer işin içine girer ki... Ahlaksal olanın olumlu ana niteliğini gösteren özel kavram, ahlakça değerli olan (karşıt kavramı degersiz olan, kötü). Ahlak felsefesinde şu anlamlarda kullanılır, Tanrı'nın istemiş olduğu dünyadaki varlık düzeni ile uyumlu olana da iyi diyebiliriz... İyi, değerler düzeninde yüksek değerleri seçmede ortaya çıkar, amaç yüksek iyiye doğru ulaşma cabasıdır... Yararlı olan, haz, mutluluk veren, iyidir. İyi, İstenilen, beğenilen iyilik nitelikleri taşıyan beğenilecek biçimde olan, yararlarıyla, faydalarıyla, iyi işleriyle yaşanılan her ortama iyilik, güzellik, mutluluk katandır... Burada şu soruyu da sorarak iyi nedir onu biraz daha acalım mı? İyilik nedir? İyi olma durumu, °salaha, saadete, neden olmak için karşılık beklenilmeden yapılan yardımlar, paylaşımları, zor şartlardan kurtarmaları, hoş sohbetleri, güler yüzle, samimice karşılamaları iyilik sayarsak... İyi düşünce bunlar mı, evet, evet, bunları yapmayı düşünmek, iyi düşünce davranışa dönüştürmek iyilik yapma halidir diyebiliriz.. İyi de düşünce pasif bir hal gibi durmuyor mu, evet öyle görünüyor ama insan düşünmeden yapamaz ki, bilgi, düşünce, eylem... Doğru bilgi, akıl, mantıklı düşünme, bunların sonucu oluşan kişisel iradeye, sorumluluğa dayanan yargı, kanaat gibi yöntemle ne iyi ne kötü bilebilir insan... İç sesim dedi ki, Siz kişisel irade dediniz, iyi de toplumsal irade sergilenemez mi? Güzel soru bak konu acılıyor... Toplum da, kişi de hata yapar, bu hataları yapan kişi ise kişisel, toplumsa toplumca yaparlar, yalnız bir fark var... Kişisel alanda yapılan hatalarla, toplumsal alanda yapılan hatalar, hem oranları, hem alanları, hem etkileri acısından çok farklıdır... Toplumsal alanda bilgi, düşünce üzere eylemde bulunuyorsak, bundan etkilenecek taraflarla eylemden bulunmazdan önce kurultaylarla, konferanslarla, bilginin doğruluğunu, düşüncenin iyiliğini, yapılacak planın, projenin olası sonuçlarını tartışmak, iyi sonuç alma ihtimalimizi yükseltecektir... Bunun için de, olaylar ve olgular hakkında daha bilgi edinme aşamasında bir amacımız olmalı, ne sonuç anlamak istiyoruz sorusu bize amaç, hedef verecektir... Kötüler bile kötü sonuç almak istemeyeceklerine göre, sanırım ne iyi, ne kötü bilgisizlik yüzünden kötülük ortaya çıkıyor olabilir... Bir deyim var, “bir cahil(kötü) kuyuya bir taş atmış kırk akıllı(iyi) çıkaramamış,” akıllı neden sonuç ilişkisi içince düşünür, hem kişisel faydaların, hep toplumsal faydaların iyi kötü sonuçlarını düşünerek hareket ettiğinden kötü olma ihtimali olan eylemleri yapmaz...

Şöyle ifade edersek daha iyi olur, iyi iyi eylemlerde, kötü kötü eylemlerde bulunur, sonuçlarda eyleme göredir... Bir Sonraki Yazıda kötülük sorunu üzerine düşünmeye çalışalım mı? Çalışalım, görüşmek üzere, Selam ve Sevgilerimle...

Fikri Adil ** 2.8.2020 * vatandasfikri.com

Kaynaklar

1* https://sozluk.gov.tr/

2* http://www.dildernegi.org.tr/TR,274/turkce-sozluk-ara-bul.html