GELENEGİN BOZULMASI (Gelenegi Neler Bozar?)
Gelenek, bir toplumda, bir toplulukta eskiden kalmış olmaları dolayısıyla saygın tutulup kuşaktan kuşağa aktarılan kültürel kalıntılar, alışkanlıklar, bilgi, töre ve davranışlar, ananeler diyebiliriz... Eski olması, ataların kabul etmiş olması kesin doğru olması mı demektir? Öyle olaylar oluyor ki, öyle degişimler oluyor ki, araçlar, mekanlar, zaman bizi gelenegin üzerine düşünmeye, onu yeni durumlar karşısında bu yeni duruma uyumlu hale getirmeye zorluyor... Buna insanlık degişim diyor, degişen araçlara, gelişmelere uyum saglamak diyor, ben son samuray filminde degişime direnenlerin başına gelenleri gördüm... Gelenek bozulması degişime göre gelenegin yeniden ihya edilememesinden de kaynaklı diyebiliriz... Bunu biraz açmak gerekirse...
Reformlar yapmak lazım, biz buna ihya diyoruz, buradaki amaç, eski veya mevcut olanı daha iyi duruma getirmek için yapılan değişiklik, düzeltme, düzeltim... Belkide gelenegin korunması onu yeniden ihya edilmesine bağlı olabilir... Bunlara örnek vermek gerekirse, kadük kalan, ıslahat fermanları, tanzimat dönemi çeşitli reformları gösterebiliriz.. En büyük islahatı/reformu/ihyayı/devrimi Cumhuriyet örnegi olarak da verebiliriz...
Değişim, araç degişti, sadece telefon üzerinden düşünün, sadece bilgi depolama ve bilgi sahipligi konusunda düşünün, silah teknolojilerini düşünün, elektirik enerjisinin insanlık tarihinde yaptığı teknik degişimleri düşünün, bunların araçlara yansımalarını düşünün, her şey degişecek bizim düşüncemiz degişmeyecek... Kısacası degişim, bir süreç içindeki değişiklikler, neredeyse hayatın tümünde oluyor, bizde bu degişimleri yaşıyoruz... Degişime gelenegin yeniden yeniden üzerinde düşünülerek ayak uydurmasının saglanmaması gelenegi bozar diyerek başka gelenek bozucular nelerdir dersek...
Kopmalar, nasıl yani, din değişimi, ülkenizin işgali, gerçi artık bırakınız yapsıncılar, bırakınız geçsincilerden dolayı ülkelerin işgali ekonomik görülmemekte zihinsel, fikirsel, düşünsel, moda, magazin aracılıüıyla kültürel bag, yani gelenek iyiden iyiye gevşemektedir, yada gevşedilmektedir... Kültür, gelenek etkisizleşirse yerine ne koyabiliriz?
Yasa, anayasa, kanun, tüzük, yönetmelik koyabiliriz, bunu yaparken gelenege dikkat etmek gerekir, yoksa bu sefer kopma toplumsal sistemle toplum arasında olur ki... Toplum gelenegiyle catışan kanunları kabul etmekte çok zorlanır, bizim Cumhuriyetin başına gelenler bu olabilir... Gelenekle devam edecek olursak...
Bir toplumda kuşaktan kuşağa iletilen toplum üyeleri arasında manevi bağları güçlendiren her türlü kültürel kalıntılar, alışkanlıklar, bilgi, töre ve davranışlar bunların tümü gelenege etki ediyorsa... Aracların gelengi yok mu bana göre var, bir motor var ve motorların gelişimi, degişimi onların gelenegini oluşturuyorsa ki bana göre öyle.. Bu degişime nasıl karşı dururuz, motor daha seri oluyor, güçlü oluyor, daha verimli oluyor az enerjiyle çok iş yapıyor degil mi? Bilgi ve gelenegiyle yazıyı bitirelim mi?
Bilgi var, yeni bilgilerin bilinmesi, yeni bilgiler üretilmesi var, bunun bir gelenegi var ve biz bu gelnegi izlemezde ister sosyal bilimlerde, ister fen bilimlerinde 1000 yıl öncesinde ısrar eder, o bilgilerle zamana yaklaşırsak... Bu bilgi günün şartlarında daha ne kadar doğru diye sormaz, güncelemezsek hem gelenegi, hem toplumu bozarız, bilgi gelişimine göre, gelenegini bozmuş olmazmıyız? Hemen dini konularda hassasiyeti yüksek arkadaşların kutsal kitabı koruma içgüdüsüyle... Kitap ne olacak dediklerini duyar gibiyiğm, kitap bize ilke verir, her zaman verir, biz ilklerle yeni durumlara yaklaşırız, daha önceki atalarımız bunu yapmış, kimsenin amacı kitabı yok etmek filan degil günün şartlarında kitabı daha iyi anlayıp daha iyi yaşamaktır.. Kitabı zamanda okumak, zamana hitap eder hale getirmektir... Sizede öneririm...
Yoksa gelenege aşırı baglılık, kültürel degişimi engeller, yeni durumları acıklayamayan, yeni sorunlara çözüm üretemeyen kültür ise bozulur, zamanla yok olur... Yeni araçları kullandığımız gibi, bu araçların neden olduğu değişimide dikkate alarak, kültürümüzü gelengimizi yeni durumalara karşı güçlendirerek, biz olarak devam etmek dilegiyle. Selam ve Sevgilerimle...
Fikri Adil – 4.7.2020 – vatandasfikri.com
Kaynaklar
|
