MANİPÜLASYON (Hileyle Yönlendirme)
Manipülasyon, başkalarını kendi yararı için kullanmak, kontrol etmek maksadıyla, gerçek olmayan, yönlendirilecek kişi veya grubun hoşuna gidecek şekilde onları etkilemek, onların istendiği gibi davranmasını saglamak için ortaya konmuş, gerçek olmak zorunda olmayan bilgi ve davranışlardır.
Manipülasyon (Yönlendirme), diğerlerine karşı kendi çıkarlarının gözetilmesi dolayısıyla genellikle dürüst olmayan bir sosyal, siyasal etkileme biçimi de denilebilir… Bazıları bunu kolay yapar, bazıları bundan kolay etkilenir, bunun için kişileri, karakterleri iyi tanımamız gerekir ki! Bizi ister ihtiyaçlarımızı almada, ister siyasal tercihlerimizi yaparken reklamla, propagandayla, magazinle veya modayla, ihtiyaç, istek karışıklığı yaratarak istedikleri mal ve ürünü, istedikleri siyasal lideri ve partiyi, kişi ve grupların yönlendirmeleriyle tercihlerde bulunmayalım, gerçek bilgiye ve ihtiyaca dayalı olarak kendi ihtiyaçlarımıza ve tercihimize göre davranabilelim…
Manipülatif eğilimleri yüksek kişilikler, borderline manipülasyondan kolay etkilenmeye, veya etkilemeye acık kişilik bozukluğu, narsistik kişilik bozukluğu veya antisosyal kişilik bozukluğu gibi kişilik bozukluklarından kaynaklanabilir. Bu kişilikler üzerine araştırma yaparak, manipülasyona acıkmıyız, degilmiyiz öğrenebiliriz…
Manipülasyon, etki ve iknadan farklı gibi dursada, etkileme genellikle, etkilenenlerin onu kabul etme, reddetme hakkına saygı duyduğu ve gereğinden fazla zorlayıcı olarak görülmediği için zararsız olarak algılanır. Oysa bana isteklerim kullanılarak bir ürün satıldı, bana bu ürün ihtiyacım gibi sunuldu ve ben buna ikna oldum, ihtiyaç hissederek daha fazla bir para ödeyerek, alarak ekonomik kayba uğradım bu zarar görmek degil mi? Öte yandan benim hoşuma giden dini ve milli söylemlerle bana duygusal bir siyasal tercih yaptırıldı, devletimizin kurumları vasat yönetildi, bu vasatlıktan dogan kötü yönetilme zararını kim yaşayacaki tabiî ki bizim toplumumuz… O zaman zarar varsa suçta, suçluda vardır, manipülasyon izleme merkezini akademisyenler, aydınlar, entelektüeller, kurarak muhtemel manipülasyonlara karşı toplumu uyandırmalıdır… Buna ENAG, Enflasyon İzleme Grubu örnek verilebilir… İkna, genellikle belirli bir hedef bağlamında, başkalarını istenen bir eyleme yönlendirme yeteneğidir. İknada genellikle kişilerin inançları, dini, motivasyonları veya davranışları etkilenilmeye çalışılır, siyasal ve ticari alanlarda bu duruma da tanık oluruz. Olumsuz kabul edilen manipülasyonun aksine etki ve ikna, ne olumlu ne de olumsuzdur, densede gerçek olmayan, eksik, hoşa gidecek şiirsel bir şekilde eksiltilmiş, abartılmış bilgiler sunularak kişinin iradesi zafiyete uğratılarak seçim yaptırılıyorsa, olumsuz da denilebilir… Manipülatörler, yönlendirirler bunu nasıl yaparlar derseniz, işte size ipuçları dikkat edilmesi, uyanık olunması için TDK sözlükleri bu konuda ne diyor ona bakalım mı?
Manipülasyon//Yönlendirme, Seçme, ekleme ve çıkarma yoluyla bilgileri değiştirerek, kişileri etkileyerek, kendi siyasal ve ticari kazanç için istenilen davranışları yaptırma işidir, denilebilir…
Manipülatörler, yönlendirecekleri kişileri kontrol etme yolları şunlardır… 1* Övgü ile… 2* Yüzeysel çekicilik, yüzeysel sempati ile… 3*timsah gözyaşları ile acıma, mağduriyet yaratarak duygu sömürü ile… 4* Aşırı özür dileme… 5* Ekonomik etkilerle para, 6* Aiırı Takdir ve onaylarla… 7*Zamanlı zamansız, pahalı hediyelerle 8* Nedensiz aşırı ilgi ile… 8*Zoraki gülme veya gülümseme gibi yüz ifadeleri sempatik tavırlarla… 9*Toplum tarafından tanınmış olma, etkilemek için ünlü kulanma gibi… 10* Dini, Milli duyların istismar edilmesiyle…11* Sık sık reklam ve propagandayla pekiştirme yöntemi kullanılarak.. Manipülasyon yapanların istediği gibi sizin gerçekte istemediğiniz ama eksik, yanlı bilgilerle istenilen hale gelerek yönlendirilmenize manipülasyon (hileli yönlendirilme) denilebilir… Bu algı yaratma tuzagına özellikle seçim dönemlerinde dikkat etmeliyiz…
Manipülatörler aynı zamanda kurbanlarındaki, memnun etme hastalığı, başkalarının onay ve kabulünü kazanma bağımlılığı, olumsuz duygu korkusuna dayalı duygu bozukluğu, yumuşak kişisel sınırlara sahip bulanık bir kimlik duygusu, düşük özgüven ve dış kontrol odağı gibi psikolojik zayıflıkları da istismar edebilirler. Ayrıca manipülatörler, rakiplerini, hain, terörist gibi gerçek dışı zanlarla kötülemek ve yanlış bir şekilde belirli bir şekilde muamele görmeyi hak etmekle suçlamak gibi taktiklerini de kullanabilirler.
Yukarda saydığımız nedenlere maruz kalmamak için, tercih, seçik, istek, ihtiyaç, gerçek, gerçek dışı, reklam, propaganda nedir, bunların bizim üzerimizdeki etkileri nedir? Üzerine düşünerek davranmak, seçimlerde bulunmak gerekir.. Düşünerek tercihlerde bulunursak daha iyi seçimler ve daha iyi sonuçlar alacağımızı bilinciyle.. Selam ve Sevgilerimle…
Fikri Adil ** vatandasfikri.com ** 24.12.2023
Kaynaklar
1* https://tr.wikipedia.org/wiki/Psikolojik_manip%C3%BClasyon
2* https://sozluk.gov.tr/
|