LAİKLİK ne DEMEKTİR?
(Laikliğe Dini Bakış Acısıyla Bakmak)
Laiklik dini düşünce ve yorumlardan bağımsızlaş olarak dünya, ülke ve toplum şartlarını, devlet yönetimini bilimsel gereklerin, aklın ve Dünya gereksinimlerinin göz önünde tutularak yasa/kanun yapılmasıdır. Ayrıca bilginin kaynagı konusunda sadece dini kaynakları dikkate alarak degil, olay ve olguların gerçekliklerine göre düşünülmesi ve davranılmasıdır diyebiliriz… Ayrıca siyaset işlerinin, ekonomik işlerin, bilimsel işlerin din/fıkıh işlerinin birbirine karıştırılmamasının doğru olamacağı düşüncesi de diyebiliriz… Bütün bu kanı ile kurulan bir yönetim, bilişim sistemlerinin dünyevi alanda gerçek ilerlemeyi sağlayacağı düşüncesinin benimsenmesine de laiklik diyebiliriz…. Laiklik, gizemsel, dinsel, büyüsel daha çok metefiziksel nitelikli toplumsal algılarla denetimin yerini, akla, olgulara göre toplumsal denetimlerin biçimlenmesi anlamından yana düşünüş ya da tutumdur da denilebilir… Kısacası laiklik dini düşüncelerden dini yorumlardan da yararlanarak akılla mantıkla ekonomik ve sosyal şartların gereğini dikkate alarak hukuk kuralları yapılmasıdır da diyebiliriz… Bütün bunlara ilave olarak, laiklik, nedir dersek?
Laiklik, Latince “laicus” kelimesinden, ne dine, ne rahipliğe ait olmayan demektir. Siyasî sosyolojide dinle devletin "kesin olarak ayrılmasını ifade eder. Laik devlet, dinî kanunlara göre yöneltilen devletten tam olarak ayrılır. Fakat, bu kel-ime devletin dine karşı olması demek değildir. Hele birçok din ve mezhebin bulunduğu ülkelerde din ve devlet işlerinin ayrılması ve din işlerinin devletten bağımsız, kendi vakfı ve özel teşkilâtı ile yöneltilmesi çağdaş toplumun ilkelerindendir. H. Ziya Ülken
“Cağdaş demokrasilerin ortak değeri olan laiklik ilkesi düşünsel temellerini Rönesans, Reformasyon ve aydınlanma döneminden alır.
Laiklik, ulusal egemenliğe, demokrasiye, özgürlüğe ve bilime dayanan siyasal, sosyal ve kültürel yaşamın çağdaş düzenleyicisidir.
Bireye kişilik ve özgür düşünce olanaklarını veren, bu yolla siyaset – din ve inanç ayrımını gerekli kılarak din ve vicdan özgürlüğünü sağlayan ilkedir.
Dinsel düşünce ve değerlendirmelerin geçerli olduğu dine dayalı toplumlarda, siyasal örgütlenme ve düzenlemeler, iktidar sahiplerine bağlı din adamlarının yorumlarına dayalı olarak, dinsel nitelikli gibidir. Oysa dini kaynaklardan çok iktidar sahipleirnin istek ve emirleri dikkate alınarak yasa/kanun ferman/fetva yayınlanırki, bu yayınlar, kurallar dini olmaktan çok iktidaridir… Laik düzende ise din, siyasallaşmadan kurtarılır, siyasal yönetim aracı olmaktan çıkarılarak ahlak alanına kişisel ve toplumsal esaslar inşa edilmesine yardımcıdır… Böylece din gerçek, saygın yerinde tutularak kişilerin vicdanlarıyla kişisel ahlak alanına bırakılmış olur… Burada bir AYM kararıyla devam edecek olursak…
“Aym Kararı … Laiklik, inanç özgürlüğüne saygıdan kaynaklanan ve dini bu özgürlüğün enginliğine bırakan bir kavram olduğundan din düşmanlığı dinsizlik ya da din karşıtlığı olarak algılanamaz. Devletin farklı inançlardaki kişilere aynı yakınlıkta ya da uzaklıkta olması bunlar arasında hiçbir ayırım yapmaması laiklik ilkesinin gereğidir. (AYMK, 24.11.1999, E:1999/27, K:1999/42).”” Din laiklik konusunda ne diyor derseniz, din bizim günümüz toplumu ve devletten daha çok laikligi öneriyor diyebiliriz..
“Dinde zorlama (ve baskı) yoktur. Şüphesiz, doğruluk (rüşd) sapıklıktan apaçık ayrılmıştır. Artık kim tağutu tanımayıp Allah'a inanırsa, o, sapasağlam bir kulpa yapışmıştır; bunun kopması yoktur. Allah, işitendir, bilendir. Bakara -256”
“”(Ey Muhammed!) Sana da o Kitab’ı (Kur’an’ı) hak, önündeki kitapları doğrulayıcı, onları gözetici olarak indirdik. Artık, Allah’ın indirdiği ile aralarında hükmet ve sana gelen haktan ayrılıp da onların arzularına uyma. Sizden her biriniz için bir şeriat ve bir yol koyduk. Eğer Allah dileseydi, elbette sizi tek bir ümmet yapardı. Fakat verdiği şeylerde sizi imtihan etmek için ümmetlere ayırdı. Öyle ise iyiliklerde yarışın. Hepinizin dönüşü Allah’adır. O zaman anlaşmazlığa düşmüş olduğunuz şeyleri size bildirecektir. Maide 48”” Şimdi burada Allah’ın indirdiği ile hükmet denmekte, Allah adalet emretmekte, Ahlak önermektedir… Siyasal sistemden, yönetim sistmeinden çok sistemin insanların huzuruna, mutluluguna refahına katkı sunacak hukuk, kanun, fıkıh, şeriat(Hukuk) emrettiğine göre T.C kanunları günümüz de yaşayan tüm Müslümanların kanunlarından daha iyi olduğunu, şeraite, hukuka en yakın kanunlar olduğunu söyleyebiliriz… Son olarak..
Hıristiyanlar laiklikle, hem kilise ve hemde Tanrı adına sizi yönetme yetkisi bende diyen otoriter iktidarlardan kurtulmuşlardır… Biz Müslümanların içinde şanslı toplumuz laiklik kuralları kadın hakları konusunda, vatandaş hak ve hukuku konusunda ciddi gelişmelere neden olmuştur… Bundan sorası için yapacağımız laiklik kafirlik, gibi din dışı yorumlara itibar etmemek, Kuranda bulunan kafurun süresini üzerinde dura dura laikligide düşünerek okuyarak…. Senin dinin sana, benim dinim bana diyen bu süreden hareketle, her toplumun, kişinin kendi dini inancı olabilcegi, bu inançların farklı yorumlarının olduğunu ve bunu öbür topluma dayatamayacağı düşüncesiyle.. Herkesin üzerinde uzlaşacağı akla mantığa dayalı, hukuk yapma teknigiyle yapılmış yasalar/kanunlar kurallar yapılarak bunları kamusal alanda uygulamanın toplumsal çatışmaları engelleyeceği gibi sizi din adına yönetiyorum diyen, babadan oğla iktidarı miras bırakanların iktidar istismarlarını ve baskıları da engellemenin garantisidir laiklik.. Dine ve dindara daha saygılı bir laiklik uygulamaları önerisiyle.. Selam ve sevgilerimle..
Sıtdık Fani – Vatandasfikri.coM – 5.2.2023
Kaynaklar
1* https://turuz.com/storage/Dictionary/2018/1007-Sosyoloji_Sozlughu-Hilmi_Ziya_Ulken-1969-431s.pdf
2* https://www.anayasa.gov.tr/tr/mevzuat/onceki-anayasalar/1921-anayasasi/
3* ANAYASAL TEMEL İLKE VE KAVRAMLAR - Utkan ARASLI - Yargıtay Onursal Daire Başkanı http://tbbyayinlari.barobirlik.org.tr/TBBBooks/507.pdf
4* Açıklamalı Sosyoloji Sözlüğü - Sezgin Kızılçelik // Yaşar Erjem – Saray Kitabevleri
5* https://www.kuranmeali.com/AraForm.php
|