MÜSLÜMAN TOPLUMLARIN SORUNLARI - 4
Ahlâk ve İrade Özgürlüğü
Bu iki kavram insanı insan yapar, yada insanı insanlıktan çıkarır ama hayvan yapmaz, hayvanda ne irade, ne ahlak, ne düşünce yoktur, ama doğasına göre yaşamak vardır, biz bunları yok saydığımızda doğamıza göre de yaşamayacağımıza göre hayvan bile olamayız,… Burada hayvanlara haksızlık etmiş olmayalım, onlar hem cinslerine de doğaya da biz kadar zarar vermezler. Onların nasıl davranacağı bellidir öyle davranırlar biz akıl yoluyla bilme, düşünme üzere davranışlar geliştiririz… Bunu yapamıyorsak ahlak ve irade zayıflığı içindeyiz demektir.. Bunun çeşitli nedenleri olabilir, otoriteler iradeye ipotek koymuş, bilgi kaynaklarını yasaklamış, bizi hayat üzerine, ahlak ve irade üzerine düşünemez yapmış olabilirler… Biz bu iradesizliğe teslim mi olacağız?
Teslim olmak demek sorunlara gömülmek, sorun çukurlarına düşmek demektir… İnsanlıktan çıkmak demektir, ister dini alanda olsun, ister siyaset ve başka yönetim alanlarında olsun, ister en basitinden en önemlisine kadar, işin basiti yoktur toplumsal iş bölümünde bir karşılığı vardır…. Akletmeksiz, düşüncesiz, ahlaksız, adaletsiz, iradesiz insanlar sorunlara neden olurlar… Bunların tersi insanlarda sorunları öngörür daha gelmeden çözüm hazırlarlar, yada karşılaştıkları sorunları akıl, düşünce yoluyla daha az maliyetle çözerler… Müslüman toplumlar, İslam toplumları demekten özellikle kaçınıyorum, İslam toplumları dediğim sözleri tezkip ediyorum, elimden gelse hepsini degiştirmek istiyorum, çünkü sanki yaşanılanların sorumlusu İslam gibi bir mesaj içerdiğini düşünüyorum, keşke önce düşünebilseydim.. İşte düşünce böyle bir şey size aynı konu üzerinden bile farklı sonuçlar almamıza neden olur…. Allah Müslüman toplumlara akıl, düşünce, bilebilme, anlayabilme nasip etsin.. Ne diyorduk ahlak irade, düşünce diyorduk… Vatandasfikri.com yazarlarından Fikri Adil de diyor ki, “Düşünce düşünme, düşmeden düşün”. Evet düştükten sonra bir yerlerimiz kırılır hele hele kafa kırılırsa Allah korsun düşünemez oluruz.. Ahlak üzerine düşünmeye devam edelim mi? Ahlak neymiş görelim mi?
Her şeyden önce ahlak irade gerektirir, bunu düşünerek bakalım mı? Hele Bazı cemaatlerin dediği gibi şehin dediğini aklına vurma, sorgulama, eleştirme, itiraz etme itaat et, ben akledecegim, sorgulayacağım, eleştireceğim buna rağmen ahlaklı adaletli bulursam itaat edeceğim, neden doğru, iyi olduklarına emin olduğum da, ahlak iyi olanda anlaşma, uylaşma, uzlaşma demektir… Öte yandan ne iyidir toplumların kültürüne göre değişir..
Ahlak dini kavramlar sözlüğün de "huy, seciye, tabiat, mizaç, karakter" gibi anlamlara gelen hulk veya huluk kelimesinin çoğuludur. Bir terim olarak ise "insanın iyi veya kötü olarak nitelendirilmesine sebep olan manevî vasıfları, huyları ve bunların etkisiyle ortaya koyduğu iradeli davranışlarının bütününe" verilen addır.
Ahlak felsefi acıdan düşündüğümüzde (morals) Belli bir dönemde belli insan topluluklarınca benimsenmiş olan, bireylerin birbirleriyle ilişkilerini düzenleyen törel davranış kurallarının, yasalarının, ilkelerinin toplamıdır diyebiliriz.. Çeşitli toplumlarda ve çağlarda kapsamı ve içeriği değişen ahlaksal değerler alanları da vardır… Bir kişi ya da bir insan topluluğunca benimsenen davranışların, kurallarının toplamıdır da denilebilir. Bir toplum içinde, toplumca kabul edilen, iyi sayılan, doğru sayılan ahlaki kurallara kişilerin uymak zorunda oldukları davranış biçimleri ve kuralları, sağlıklı töre, de denilebilir… Bu kavramsal bilgilerden yararlanarak dinimizin kuralarından, felsefenin bu konu üzerine ulaştığı bilgilerden, bizim aydınlarımızın yorumlarından bu konu üzerine daha geniş bilgi ve düşünce akıl irade yoluyla edinilebilir…
İradesiz akıl, akılsızlıktan daha kötüdür. Sıtdık Fani
Her yazıda irade ve düşünce üzerinde durmaya çalıştık, söz konusu kavramları anlamak bile için akıl, düşünce irade gerekiyor, bu nedenle bir sonraki yazıda da kısaca irade ve düşünce özgürlüğü üzerine duralım mı? Selam ve sevgilerimle…
Sıtdık Fani – 9.1.17 - vatandasfikri.com
Kaynaklar
1- http://tdk.gov.tr
|
