ŞEHİR KÜLÜPLERİ (Tosya Şehir Kulübü)

Modernleşme süreciyle birlikte başlayan, bu süreç Tanzimatlarla başlamasına rağmen Cumhuriyetle hızlanmış bir süreçtir.. Bu sürecin destekleyici unsurları şehir hayatında insanların ortak kullandığı mekanların oluşturulmasıdır… Bu mekânlardan biri de şehir kulüpleridir, Şehrin ileri gelenlerinin(kamu ve Ticaret Hayatında) kendi aralarında toplumsallaşmalarına olanak veren bu kulüpler, Osmanlı’dan başlayarak, Cumhuriyet’in ilk yıllarına kadar olan dönemlerde olsun, daha sonraları olsun, günümüzde çok şehirde devam edegelen önemli sosyal mekanlar olmuşlardır…

İlk Türk kulübü Tanzimat sonrasının ürünüdür (Gökşen, 1953: 5). Cumhuriyet modernleşmesiyle birlikte ise yönetici bürokrat-aydın sınıfın ihtiyaçlarına uygun yeni bir kulüp türü olan “şehir kulübü” veya “memurin kulübü” denen bu kulüp türleri ortaya çıkmıştır. Tosya Şehir Kulübü de bunlardan biridir…

Tosya Şehir Kulübü Derneği 60-70 yıl önce Tosyalı Bir Esnaflarca kurulmuş olup Tosya da Esnaflarla, Kamu Yöneticilerinin arasın da diyaloğu kurulmasını, Tosya ile ilgili, konuların, Sorunların istişaresinin yapılması için kurulmuş bir Kulüptür…  İçkili ve içkisiz bölümleri vardır,  Tosyalı ile bürokrasinin kaynaşması için çok uygun bir yerdir, bu görevini de uzun yıllardır yapagelmiştir…

Dernek lokali çay ve Restoran olarak iki salon da, hizmet vermeye devam etmektedir, benim fazla dışarda yeme, içme gibi, oyun oynamak gibi kültürümün olmamasına rağmen bir iki defe çay salonunda, üç dört defa da restoran bölümünde bulundum… İnsanların samimi bir şekilde sohbet ettiklerine, hatta uzun süredir görüşmeyen iki kişinin samimi gözyaşlarıyla sarıldıklarına tanık oldum ve sohbetlerine katıldım, memnun oldum… Bazı işetme eksiklikleri göze batmasına rağmen, Tosya da insanları yan yana gelebileceği nadir mekanlardan biri olduğunu tüm Tosyalılar biliriz.. Tosya Kaymakamlığımızdan ve Belediyemizden, bir Tosyalı olarak ricam, ilçemizde az bulunan bu tür mekanların yenilerinin eklenmesi, eklenemiyorsa Tosya’mızın tarihin de önemli yeri olan bu mekanın işletilmesine yardımcı olunmasıdır… Tosya ya gelen doktor durmuyor, Bürokratlar yemek içmek için komşu ilçe ve illere gidiyor gibi sözleri sık sık hepimiz duyarız ama neden gidiyorlar diye sormayız… Neden gidiyorlar? Tosya da gelen memur ve yöneticilerin aradıkları sosyal mekanları bulamadıklarından gidiyorlar… Bazı söylentiler duydum, şehir kulübü komple kapanacakmış, biz daha iyi nasıl işletilebilir diye düşünürken, kapatalım gitsin diye düşünenlerin olduğunu duyunca çok üzüldüm… Kapatılırsa kim ne kazanacak? Şehir kulüpleri sadece içkiyle de anılıyor olmamalı, burada okuma salonları, oyun salonları, yemek salonları ve içki içenler için mekanlar hep birlikte her kesime hitap edecek şekilde dizayn edilmelidir… Bunlar şehir kulübümüzün eksiklikleri olabilir bunları gidermek yerine bu tarihi mekanı kapatmak veya kenara köşeye atmak, en son düşünülmesi gerekir, hatta düşünülmemesi gerekir diyerek… Buralar daha iyi nasıl işletilebilir üzerine düşünerek yazıya son verelim mi?

Oysa kulüpler, üst sınıfların yaşamlarını, çalışma alanları dışında ürettikleri etkinliklerini kısmen yansıttıkları için buralar kişilerin tarihsel ve sosyolojik bir etkileşiminin, aynı zamanda yöneten-yönetilen ilişkilerinin özelliklerini, anlamaya katkı sağlayabilecek yerlerdir. Türkiye’deki kulüplerin gelişimini, özelliklerini, neden ihtiyaç duyulduğunu değerlendirmeliyiz… Özellikle Cumhuriyetin ilk yıllarında bürokrat sınıfın toplumsallaşma ihtiyaçlarına yanıt verme özelliğiyle öne çıkan şehir kulüpleri üzerine yeniden düşünülmelidir…

Örnegin, Biz Tosyalılar, Yerel Yöneticilerimiz Şu Sorulara Cevaplar Aramalıyız..

 (a) İlçemizdeki Şehir Kulübün de Hangi Etkinlikler Yapılabilir?  Cevap, Yaren Sohbetleri taşınabilir..

(b) Şehir Kulübünde ki bu etkinliklerle, Kamu Bürokrasisi ve İlçe Tüccarları, Esnafları, Sanayicileri Yan yana nasıl getirilebilir?

c)Samimiyetin ve tanışmanın doğuracağı güven ortamının şehir hayatına katkısı ne olabilir? Olumlu olacağı aşikardır, ama yönetenler ne düşünür zaman gösterecektir..

d) Siyasal grupları şehir kulüplerine bakış acıları nedir? Şehir kulüpleri siyasal bir yer olmamalı farklı siyasilerin de yan yana gelerek görüş alışverişinde bulanacağı yerlerdi, öyle devam etmeli, değilse de şehrin yöneticilerinin düzenleyeceği aylık mevsimlik, etkinliklerle her siyasal partinin olduğu bir yuvarlak masa toplantısı örneğin Hıdırellez şenliklerinde yapılabilir… 19 Mayıs da yapılabilir, Bayramlar da Üst Düzey Bayramlaşma buralarda yapılabilir… Yeter ki yapmak ve daha mamur hale getirmek isteyelim… Son olarak şehir kulüplerinin kuruluş amaçlarını ynetmelikleirnden okuayarak yazıya son verelim… “YÖNETMELİKLERİ ÇERÇEVESİNDE ŞEHİR KULÜPLERİ Şehir kulüplerinin yönetmeliklerine bakıldığında kumar sayılacak oyunların yasaklandığı görülür. Balıkesir Şehir Kulübü’nün yönetmeliğine göre oyunların ancak kumar olmamak kaydıyla oynanabileceği yazılıdır. Kulübün asıl amacı, ülkenin bilimsel ve toplumsal gelişmesine katkıda bulunmaktır. Bu amacı sağlamak için kulüpte, kitap, dergi, gazete, oyun ve müzik aletleri ve çeşitli spor araç ve gereçleri bulundurulmalıdır (Balıkesir Şehir Kulübü, 1939). Gaziantep Şehir Kulübü’nün kurulmasının amacı, şehrin “memur, tacir ve münevver gençliğini birbirine yakında tanıtmak, iktisadi ve sosyal hayatını inkişaf ettirmek“ olarak açıklanır (Akşam¸ 14.5.1937). Samsun Şehir Kulübü yönetmeliğine göre ise kulüpte Türkçe ve yabancı dillerde her türlü gazete, dergi ve kitaplar içeren bir kütüphane, okuma salonu, günlük işleriyle yorulan üyelerin dinlenmelerini sağlayacak oyun salonları, büfe ve lokanta oluşturulmalı, balo, müsamere ve konferanslar gibi sosyal toplantılar düzenlenmelidir (Akşam, 24.12.1937).”  Şehir kulübünü daha işlevsel hale getirebiliriz, amaç bunlarsa bende varım…

Bir işletme, bir kulüp, bir kamu kurumu her neresi olursa olsun daha iyi nasıl işletilebilir sorusunu ister Şehir kulübü yöneticileri, işletmecileri olarak sorsunlar, ister kamu adına yönetim makamlarında topluma hizmet için bulunanlar olarak sorsunlar, isterseniz bir Şehrin sakinleri olarak biz Tosyalılar soralım… Tosya gibi küçük yerlerde nerdeyse Şehir kulüpleri zorunluluktur… Tosya da daha iyi, nasıl bir sosyal şehir hayatı oluşturulabilir? Şehir Kulüplerinin daha işlevsel hale getirilerek der… Tosya’mızda Kamu görevlileriyle Tosyalının Sohbet edece bileceği yerlerde görüşmek dileğiyle… Selam ve Saygılarımla..

M. Akif GÖKALP – vatandasfikri.com  22.3.18 – vatandasfikri.com

Kaynak : file:///C:/Users/PC/Downloads/dosya_SEHIRKULUPLERIGALATASARAYpdf.pdf