İNSANLIĞIN KİLO SORUNU!!

Neden Obeziz ? (Aşırı Kilolu)   (Neden Nasıl Kilo Alıyoruz?

Aşırı kilolu olma hali uzun zamandır, 50-55 yıldır dünya çapında yaygın sağlık sorunu olmaya başlamış durumda, gıdaya kolay ulaşım ve aşırı yemek yeme, iş hayatında ulaşım hayatımızda araçların bu kadar yoğun yer alması, hareketsizlik kilo almamızın başlıca nedenleri arasında sayılmaktadır.. Kilo sorunu insanlığın sorunu olmaya başlamış ve yaygınlığı neredeyse salgın boyutuna ulaşmıştır… Küçük farklar olsa da aşağı yukarı dünyanın her bölgesin de yaklaşık olarak beş erişkinden birinin aşırı kilolu olduğu görülmektedir…  %20 ye varan kilolu olma durumu her geçen gün biraz daha artmakta olup çeşitli sağlık sorunlarına neden olmaktadır… Bu sorunun nedenleri sonuçları hakkında bilgilenmek için, önce neden kilo alıyoruz, sonra hangi sağlık sorunlarına neden oluyor sorularına cevap arayalım…

 Düzensiz yemek yeme (öğün atlama)

Öğün atlama, i özellikle çocukluk dönemin de kahvaltı yapmadan okula gitme ile başlıyor, zamansız acıkma ile sonuçlanıyor ve okul da sağlıklı bir kahvaltı yerine poğaça, simit, bisküvi gibi atıştırmalıkların yemesiyle sonuçlanıyor… İkinci öğün atlama nedeni olarak da tatil günlerinde de çok geç saatlerde öğleye doğru kahvaltı yapılması ve öğle öğününü atlayıp akşam yemek şeklinde olduğunu görülüyor… Daha sonra geç yatılması halinde de mide kazıntıları başlıyor ve en kilo aldırıcı hareket olarak yatmadan önce yemek yenilmesi oluyor… Oysa yatmadan önce 3-4 saat önce yemeyi bırakmak gerekiyor diye uyarır uzmanlar… Aynı hataların yetişkinlerce de yapıldığını görüyoruz…

Kahvaltıyı atlamayalım ve mümkünse zamanının da yapalım…

En uzun öğün arası akşam yemeği ile kahvaltı arasıdır, bu arada vücudun gereksindiği enerji ve gerekli maddeleri sağlamaya yardımcı olan günün en önemli öğünlerinden birisinin kahvaltı olduğu bilinmektedir… Açlık süresi uzadıkça vücudumuz da açlık hormonu salgılamakta bu hormon ne kadar yüksek seviyede olursa o kadar çok açlık ve yemek yeme hissi uyandırmaktadır… Öte yandan da tokluk hormonunun ise seviyesi düşmekte ve bu durumun açlık hissinin artmasına  neden olduğu için, yeme isteğini artırarak, daha çok miktarda ve daha hızlı yemek yemeye neden olduğu için de kilo alınmasıyla sonuçlanmaktadır… Bu uzun öğün aralıkları ilk önce çok miktarda yemeye neden olmakta, ayrıca vücutta yağ yapılmasını hızlandırdığı da bilinmektedir, yediğimiz yag oranına da dikkat ederek beslenmemizin kilo alınmadan sağlanması gerkiyor…

Düzgün kahvaltı yapılmasının vücudun açlık/tokluk hormonal dengesini sağladığı için sonraki öğünler arasında iştahı azalttığı ve böylece kilo kontrolüne yardımcı olduğu sonuçlarına Marmara Üniversitesi Pendik Eğitim ve Araştırma Hastanesi Spor Fizyolojisi polikliniğine, kilo sorunu için başvuranlar arasında Uzm. Dr. Serpil Çeçen tarafından yapılan araştırmadan anlaşılmıştır..  

Sabah uyandığımız da iştah daha az olduğundan yiyecek tüketiminde daha az olacağı için kilo kontrolümüzde bize yardımcı olacaktır.  Evde yapılan kahvaltının hem erişkinlerde hem de çocuklarda iştahı ve kan şekerini düzenlediği, kötü kolesterol seviyesini azalttığı, bunun sonucunda aşırı kiloya dayalı hastalıkların başlıcalarından olan, kalp damar hastalıkları,  şeker hastalığı, karaciğer yağlanması riskini de azalttığı da ayrıca bilinmektedir.

Başka Kilo Almaya Neden Olan Alışkanlık İse Hızlı yemek Yeme Olduğu Görülüyor

Uzmanlar hızlı yemek yeme ile yemek yeme ile kilo alma  arasındaki ilişki değerlendirmişler, yapılan çalışmalarda hızlı yemek yiyenlerde kiloluluk (BMI indeksi) oranının daha yüksek olduğu görülmüştür. Çiğneme ile ağız içi uyarılmakta ve bu uyarılmanın tokluk hormonunu artırdığı, çiğneme sayısı arttıkça açlık hormonu seviyesinin azaldığı ve böylece kilolarımızla ile mücadeleye katkısı olduğu düşünülmektedir… O zaman şu soru aklımıza geliyor, sakız çiğnediğimiz de tokluk hormonu artar mı, artması lazım…

Duygu Durumuna Göre Yemek, Yeme Alışkanlığı

Duygu durumuyla ilişkili yeme alışkanlığına dayalı davranışlar da olup, yeme miktarı ve yeme sıklıklarımızı etkilemektedir..  Fizyolojik ihtiyaç olmayıp da,  duygularına cevap olarak ortaya çıkan bir yeme davranışı olarak tanımlanan bu yeme durumununda farkına vararak kendimizi frenlemeliyiz…

Endişe kaygı, neşe, üzüntü, öfke, depresyon gibi farklı duygulara göre yeme alışkanlığı değiştiği yaygın olarak kabul görmektedir… Olumsuz duygu durumları durumun da yeme davranışı, öğünler de değil, öğün dışın da zamanlı, zamansız atıştırmalıklar ve yeme davranışlarına daha sık başvurulduğu gözlenmektedir… Bunları bilerek duygusal inişler ve çıkışlarda daha kontrol olmalıyız… Öte yandan başka bir yeme alışkanlığını etkiyene durum ise şu olduğu görülüyor..

Beslenme ihtiyacından ziyade yeme eyleminin ödüllendirici yönünden dolayı, hazza dayalı nedenlerle de yeme davranışı sergilediğimiz oluyor… Duygusal veya haz almaya yönelik açlık dış çevreden gelen uyarılarla yönetilmekte ve aşırı kilo alımının remel nedenleri arasında sayılmaktadır… Bütün bunlara ilave olarak, bence temel nedenlerden biri saydığım neden ise….

Aşırı Yemek Aşırı Durağanlık, Fiziksel Aktivite Azlığı, Hareketsizlik Diyebilecegimiz Davranışların da Etkisi En Az Yeme İçme Alışkanlığı Kadar Etkili Olduğunu Söyleyebiliriz…

Kilo alımında  ve ani değişiklikler de temel neden alınan enerji ile harcanılan enerji miktarı arasındaki farktır… Örnegin 500 kalori yakıyor da 750 kalori alıyorsak mutlaka kilo alacağız demektir, 500 kalori yakıyor ve 1000 kalori alıyorsak obezlik, Aşırı kilolu olma yolunda hızla ilerliyoruz demektir…  Hareketsizliğin nedenlerine baktığımızda ise…

Televizyon, internet gibi ekran bağımlılığına dayalı hareketsiz geçen zamanların artmasına paralel olarak, çocuklardan başlamak üzere tüm yaş gruplarında aşırı kiloluların oranının arttığına, ayrıca kendi kilolarımızın da arttığına tanık oluyoruz… Bunu nasıl aşabiliriz diyorsanız, uzmanlar haftada en az 150 dakika olacak şekilde orta dereceli olmak koşuluyla ve sürekli bir fiziksel aktivitelerimizi sağlığımızı ve kilolarımızı korumak için unutmamalıyız, ihmal etmemeliyiz… Sonuç olarak…

Ögün dedik yedik, üzüldük, sevindik yedik, sosyal ortam dedik yedik içtik sonra kilo aldık, sonra aşırı kilolu (obez) olduk, bir adım sonrasının ne olduğunu düşünmeliyiz… Sonrası ne oluyor, sağlık sorunlarına neden olan ve sürekli artan kilolu insan sayısı, çocuk, genç, erişkin, yetişkin tüm insanları etkileyen ciddi bir sağlık sorunu olduğu anlaşılıyor ve buna göre davranış bu davranışı destekleyen bir toplumsal yaşam inşa etmeliyiz…

Etmeliyiz ki aşırı kilolardan ve sağlık sorunlardan kurtularak daha nitelikli bir hayat sürebilelim, sürmek dileğiyle, selam ve sevgilerimle…

Derman Abi – vatandasfikri.com – 8.1.2021

Kaynak: Uzm. Dr. Serpil Çeçen - https://www.herkesebilimteknoloji.com/haberler/saglik/neden-ve-nasil-obez-oluyoruz