İŞSİZLİK FONU NASIL KULLANILIYOR

İŞSİZLİK FONUNDAN KİMLER YARARLANABİLİR

İŞSİZLİK FONUNDAN YARARLANMA KOŞULLARI

"İşsizlik fonundan 12.5 yılda 5 milyon işsize 7.1 milyar TL ödendi. Fonda 78.3 milyar TL var. Yani paranın %10’u bile işsizlere ödenmemiş gözüküyor ki… Her fonu, fonun amaçları dışın da kullanma alışkanlığımızın gelenekselleştigi ortada da olduğu için vatandaşlar bu fonun işszilere verilmemesinin altın da ne yattığını merak ediyor… Ya da başka bir amaçla kullanılmasın dan kaygı duyarak ülke  yöneticilerin den bu fonun işsizlere uzlaştırılmasının gerektiğini hatırlatıyor ve bekliyor…. İşsiz vatandaşların, sendikaların ve muhalefet partilerin bu konuyu hassasiyetle izlemeleri gerekmektedir. Vatandaşların haklarının kullanılmasının yasal bir hak olduğu bunun sorumluluğunun hükümette olasına rağmen denetiminin ise vatandaşlar da olduğu bilinci vatandaşlık bilinci ile haklarımıza sahip çıkmak gerektiğini vatandaşlara da hatırlatarak, işsizlik sigortasının nasıl kullanıldığını ve daha geniş işsiz kalanların nasıl bu fondan nasıl daha çok yararlanabileceginin yol ve yöntemler bulmalıyız. Yani fonda bu kadar para biriktirmek fonun işsizlik sigordası degil tasarruf sigortasına dönüşecegini, nihai olarak bu fonun amacının dışın da kullanılmasının önünün acılacagını böylece toplumun en çok destege ihtiyacı olan işsizler haklarından mahrum kalacagını düşünüyor…. İşsizlerin bu fondan daha çok yararlanmasının  önünün siyasal iradeden acılmasını işsizlerimiz adına Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığından, siyasi iradeyi kullanan diger yöneticilerden talep ediyoruz.

Kaç işsiz yararlanabildi?

İşsizlik sigortasından yararlanan yani işsizlik parası alan kişi sayısına bakarsak, işsizlik parasının artması ve daha çok işsizin yararlanması gerektiği söylenebilir. Mart 2002’den bu yana 5 milyon kişi işsizlik sigortasından yararlanmış. Şu anda da(30.9.2014) 273 bin 828 kişi işsizlik sigortası kapsamındaki hizmetlerden halen yararlananları gösteriyor. Bu rakam toplam işsizlerin onda birinden biraz fazla kişiye denk geliyor. Dolayısıyla işsizlik sigortasından yararlanma kriterlerinin katı olduğunu ve pek çok işsizin işsizlik sigortasından yararlanamadığını görüyoruz. Bu nedenle sigortanın kaynak sıkıntısı olmadığını sadece yararlanmanın önünde ki engellerin kaldırılması gerektiğini ifade ediyoruz.

Eylül ayı itibarıyla işsizlik sigortasına 67 bin 692 kişi işsizlik maaşı için başvurmuş, bu bu başvuranların sadece 30 bin 794’üne işsizlik parası verilmiştir. Görülen o ki, başvuran işsizlerin yarısından fazlası işsizlik fonundan yararlanamamıştır. Fonun kaynak sıkıntısı olmadığına göre işsizlik maaşı alamama nedeni denir diye sorduğumuz da, cevabın ne olduğunu sanırım yöneticilerimiz biliyordur…. Aşagıda ki rakamlarlarla karşılaşıyoruz. Fonla ilgili aşagıdaki bilgileri paylaşarak yaxımıza devam edelim

78.3 milyar, işsizlik fonun dan işsizler ancak 7.1 milyar TL lik bölümünden yararlanabilmiştir.

2002 Mart’tan itibaren işsizlere ödenen toplam miktar 7.1 milyar TL. Fonda biriken parayı(78.3 Milyar) göz önünde bulundurduğumuzda bu ödemenin ne kadar düşük bir rakam olduğunu sanırım hepimiz görebiliyoruz… . Fonda biriken paranın sadece %10’u işsizlere ödenmiş görünüyor. Dolayısıyla işsizlik fonunda biriken bu kadar para varken bunu işsizler için kullanmamak anlaşılır bir durum değil. İşsizlik sigortasından yararlanma şartlarının hafifletilerek, daha çok işsizin işsizlik parası alması sağlanmalı. Bu işsizligin arttığı günümüz toplumlarının sorunudur, ya istisdam yaratılacak yada işsizlik fonuyla bu işsiz vatandaşlarımız desteklenecektir. Çagdaş toplum olmanın geregi budur…

İşsizlik fonundan yararlanmanın önündeki engeller kaldırılsın…

İşsizlik sigortasından yararlanmak için belirli bir süre prim ödenmiş olması gerekiyor. Ancak bu süreleri karşılıyor olsa bile çalışan kişi adına son 120 gün kesintisiz prim ödenmemiş ise işsizlik parası alınamıyor. Pek çok işsizin bu kriter nedeniyle işsizlik sigortasından yararlanamadığı görülüyor. Dolayısıyla daha çok işsizin işsizlik sigortasından yararlanabilmesi adına bu şartın daha makul bir şekilde uygulanması gerekiyor.

Ayrıca bu fondan bütün işsizlerin sağlık sigortasının da yatırılması gerekmektedir, böylece sağlık sigortasından yararlanan vatandaşlarımız ve işsiz kalanlara ödenen maaşlarla bu fonda bu kadar paranın yığılması da engellenmiş olacagı kanaati taşımaktayız…

Fondan yararlanma koşulları ve kaç ay yararlanacagına gelindiğin de ise şunlarlar karşılaşıyoruz…

Maaşta üst sınırın çalışırken yüksek maaş alanlara göre daha makul hale getirilmesi gerekmektedir…

İşsizlik sigortasına çalışanların prime esas kazançları üzerinden yüzde 1 oranında prim ödeniyor. Ancak işsizlik maaş ödemelerin de bir üst sınır olduğunu görüyoruz, üst sınır olmasının makul olduğunu baştan kabul ediyoruz. Ücreti ne kadar yüksek olursa olsun işsiz kalan kişi işsizlik sigortasından en fazla 900 TL maaş alabiliyor. Dolayısıyla ücreti 2.500 TL olan kişi de aynı işsizlik parasını alıyor, 5.000 TL olan da, bunun da daha makul bir hale getirilmesi gerekmektedir… Asgari ücretliye direk maaş oranın da bir ödenek verilirken ama beşbin lira alanlara hiç olmazsa maaşlarının yarısı verilmesi gerekmektedir… Bu oran nasıl belirlenir teknik bir konu ama bu oranda bir dengesizligin de olduğu aşikardır…

 

İŞSİZLİK SİGORTASIN DA SAĞLIK SİGORTASI DESTEĞİ DE VAR

İşsizlik sigortasında işsizlik parası dışında başka destekler de var, bunun daha da yaygınlaşması gerektiğinin altını çizelim öncelikle…. İşsiz kalan vatandaşlar için en önemlisi genel sağlık sigortası primlerinin ödenmesidir, hastane kapılarından dönülmemesidir diye düşünüyorum. Yani vatandaş işsiz kaldığında bir de genel sağlık sigortası primi ödemek zorunda kalıyor. Yaptıracağı gelir testi sonrası ne kadar prim ödemesi gerektiği belli oluyor. Bu sağlanıyor olsa pek çok kişi genel sağlık sigortası primi ödemek zorunda kalmayacak hem ekonomik hem de psikolojik bir rahatlık hissedecektir.

İşsizlik ödeneği kaç güne, kaç ay veriliyor?

- Hizmet akdinin feshinden önceki son üç yıla bakılıyor.

- 600 gün sigortalı olarak çalışıp işsizlik sigortası primi ödemiş olan sigortalı işsizlere 180 gün (6 ay).

- 900 gün sigortalı olarak çalışıp işsizlik sigortası primi ödemiş olan sigortalı işsizlere 240 gün (8 ay).

- 1080 gün sigortalı olarak çalışıp işsizlik sigortası primi ödemiş olan sigortalı işsizlere 300 gün (10 ay).

 

30 günlük süreye dikkat!

İşsizlik sigortasına başvurular iki türlü yapılıyor. En yakın İŞKUR birimine şahsen başvuru yapılabiliyor. Başvuruyu internet üzerinden www.iskur.gov.tr adresinden yapmak da mümkün. Başvuru için iş sözleşmesinin feshinden itibaren 30 günlük süreyi geçirmemek gerekiyor.

İŞSİZLİK MAAŞI ALAMAZ ...

- Deneme süreli iş sözleşmesinin feshi

- Belirsiz süreli iş sözleşmesinin  işçi tarafından feshi (istifa)

- Emeklilik (yaşlılık)

- Malulen emeklilik

- Emeklilik için yaş dışında diğer şartların tamamlanması

- Ölüm

- İş kazası sonucu ölüm

- İşveren tarafından işçinin ahlak ve iyi niyet kurallarına aykırı davranışı nedeni ile fesih

- Kadın işçinin evlenmesi

- Statü değişikliği

- Disiplin kurulu kararı ile fesih

 

İŞSİZLİK MAAŞI ALABİLİR...

- Askerlik

- Toplu işçi çıkarma

- İşyerinin kapanması

- İşin sona ermesi

- Belirli süreli iş sözleşmesinin sona ermesi

- İşçi tarafından haklı nedenle fesih

- İşçi tarafından sağlık nedeniyle fesih

- İşçi tarafından işverenin ahlak ve iyi niyet kurallarına aykırı davranışı nedeni ile fesih

- İşveren tarafından sağlık nedeni ile fesih

- Özelleştirme nedeni ile fesih

- İşyerinin devri, işin veya işyerinin niteliğinin değişmesi nedeniyle fesih

Kaynak sıkıntıı olmayan fonda, bu kadar işsizliğin yaygın olduğu bir ülkede bu kadar luzumsuz kurallarla bu fondan yararlanmanın ve fonda luzumundan fazla para birikmesinin nedeni bizim tarafımızdan nalaşılamamaktadır. Bu fonun gerektigi gibi kullanılması dilgiyle selam ve saygılarımla…

Hüseyin Benek --- www.vatandasfikri.com ---  Ekim 14

Kaynak : Cem Kılıçcem.kilic@milliyet.com.tr